Zuid-Holland | Nationaal Groeifonds | Quantum | AI | RegMed | Waterstof | Human Capital

€ 646 miljoen kent het Nationaal Groeifonds toe en nog eens € 3,5 miljard reserveert het voor plannen die op lange termijn bij moeten dragen aan het structureel verdienvermogen van Nederland. De potentie van de sterke innovatie-ecosystemen in Zuid-Holland werd door de overheid duidelijk herkend en erkend. Zo wordt er maar liefst € 615 mln. gereserveerd voor quantumtechnologie, €338 mln. voor het groene-waterstofecosysteem, € 276 mln. voor Artificial Intelligence en € 56 mln. voor Regeneratieve Geneeskunde. Bovendien wordt er € 90 mln. vrijgemaakt voor een Leven Lang Ontwikkelen, een van de speerpunten van het Human Capital Akkoord Zuid-Holland. Tenslotte wordt er € 1 mrd. gereserveerd voor een viersporige lijn tussen Leiden en Dordrecht. Die lijn moet 5 innovatiecampussen in Zuid-Holland met elkaar verbinden.

€ 615 mln voor Quantumtechnologie

De grote positieve verrassing van de groeifondsgelden: maar liefst € 615 mln. wordt gereserveerd voor de ontwikkeling van Quantumtechnologie (€ 54 mln. onvoorwaardelijk, € 228 mln. voorwaardelijk). Er wordt o.a. een ‘House of Quantum’ in Delft neergezet waar onderzoekers en ondernemers elkaar ontmoeten. Delft is wereldleidend op quantum, met de QuTech Campus aan de TU Delft als epicentrum. “We zijn de Nederlandse overheid dankbaar dat het belang en de potentie van quantum zo vroeg al hebben herkend,” schrijft Quantum Delta NL. De adviescommissie van het Nationaal Groeifonds prijst de hoge kwaliteit van het ingediende voorstel van Quantum Delta: “Dialogic beoordeelt de ecosysteemaanpak van het Quantumdeltaprogramma zelfs het beste van de voorliggende R&D&I-voorstellen.

In het plan schrijft Quantum Delta de excellente kennispositie van de regio te willen vertalen naar een verhoging van de productiviteit. Concrete doelen voor 2027 zijn o.a. 100 nieuwe bedrijven, 2000 PhD’s en drie corporate labs.

€ 276 mln voor AI

Bij de toekenning van € 276 mln. van de middelen voor AI (€ 44 mln. onvoorwaardelijk, € 44 mln. voorwaardelijk, € 188 mln. gereserveerd) erkent de commissie dat Nederland het zich simpelweg niet kan veroorloven om achter te lopen in het benutten van AI. AI is van waarde voor efficiëntere energiesystemen, slimme zorg, en slimme mobiliteit en logistiek. Zuid-Holland is een van de belangrijkste Nederlandse hubs als het gaat om AI. 26% van de Nederlandse AI-startups en -scale-ups zit in Zuid-Holland en er zijn maar liefst 1000 wetenschappers actief met een AI-specialisatie. Bedrijven waarderen het Zuid-Hollandse AI-ecosysteem met name om het missiegedreven karakter. In Zuid-Holland zijn ook alle relevante eindmarkten – maritieme industrie, zorg, agrifood, energie, smart industry en security – vertegenwoordigd.

€ 56 mln voor Regeneratieve Geneeskunde

Het Rijk trekt € 56 miljoen uit voor een pilotfabriek voor regeneratieve geneeskunde (€ 23 miljoen onvoorwaardelijk, € 33 miljoen voorwaardelijk). Vanwege de ijzersterke positie speelt het Leidse Bio Science Park hierin een belangrijke rol. Het geld wordt gebruikt voor de hoogwaardige bouw, inrichting en bemensing ervan. Regeneratieve geneeskunde richt zich op nieuwe behandelingen die profiteren van het vermogen van het lichaam om beschadigd weefsel zelf te herstellen. Daardoor is levenslange behandeling van symptomen niet meer nodig.

Het ontwikkelen van regeneratieve technologieën is complex omdat er gewerkt wordt met levende materialen, zoals cellen en weefsels. Je moet daarom voldoen aan hoge kwaliteitseisen. Daardoor is het nu nog zeer arbeidsintensief en niet geautomatiseerd. Met de pilotfabriek wordt het voor verschillende materialen (biomaterialen, stamcellen, microweefsels, macroweefsels) mogelijk deze op grotere schaal te maken. Daarnaast kunnen onderzoekers en start-ups gebruik maken van deze faciliteiten. De nieuwe faciliteiten in de vier deelnemende regio’s (Eindhoven, Leiden, Maastricht, Utrecht) vormen samen de pilotfabriek. Ze beslaan de hele keten van de ontwikkeling en kleinschalige productie van biomaterialen, stamcellen, micro- en macroweefsels voor gepersonaliseerde toepassingen.

€ 338 mln. voor het groene-waterstofecosysteem

De commissie investeert daarnaast fors in de waterstofeconomie: € 73 mln. wordt voorwaardelijk toegekend en nog eens € 265 mln. gereserveerd. De investering is bedoeld voor de eerste waterstofprojecten, onderzoek, human capital en programmamanagement. De uitgangspositie van Zuid-Holland als Europese waterstofhub is zeer goed: met een sterke industrie zitten vraag en aanbod vlak bij elkaar en bestaande infrastructuur kan gebruikt worden voor waterstoftransport. Bovendien is de regio actief op álle aspecten van de waterstofketen: lokale productie en import, opslag en doorvoer, en toepassing in verschillende sectoren. En dat is uniek in Nederland en Europa.

In 2023 start Zuid-Holland als eerste regio in Nederland met de grootschalige productie van groene waterstof op de Tweede Maasvlakte. Maar met productie alleen kan Nederland haar huidige positie als Europese energiehub niet behouden. De vraag, vanuit Nederland en de rest van Europa, is vele malen groter dan wat we in Nederland kunnen produceren. In 2050 zal het grootste deel van de waterstof dan ook worden geïmporteerd. Dat kan alleen dankzij de prominente positie van de Rotterdamse haven als energy port: nu al voorziet de haven in maar liefst 13% van de totale Europese energiebehoefte. Daarmee heeft Rotterdam de ideale uitgangspositie om ook een centrale rol te spelen in de groene-waterstofeconomie in Europa.

€ 1 mrd naar lijn Leiden-Dordrecht

Het meest reserveert het Rijk voor een viersporige OV-lijn die Leiden en Dordrecht met elkaar verbindt. “Met zo’n lijn verbind je in deze regio niet één, maar vijf kenniscampussen tegelijk,” zegt TU Delft-rector Tim van der Hagen. En dat is hard nodig, want Zuid-Holland krijgt in de komende jaren 400.000 extra inwoners te verstouwen. “Dankzij deze lijn kunnen we 208.000 extra woningen bouwen langs de nieuwe OV-lijn. En het levert 70.000 extra banen op,” zegt  commissaris van de Koning Jaap Smit.

€ 90 mln naar Leven Lang Ontwikkelen

Met de grootste werkloosheidscijfers van Nederland in Rotterdam en Den Haag sloot Zuid-Holland in 2019 al haar Human Capital Akkoord met alle belangrijke spelers in Zuid-Holland. De regio stelt 85.000 werknemers in staat zich te ontwikkelen en laat 55.000 werknemers de overstap maken naar een andere sector.

Vanuit het Nationaal Groeifonds wordt nu € 45 miljoen voorwaardelijk vrijgemaakt en € 45 miljoen gereserveerd om een digitaal scholingsoverzicht te personaliseren en aan een pilot met ontwikkeladviezen voor praktisch geschoolden.

Nederland gebruikt nu 800 kiloton waterstof per jaar. In 2050 is dat naar verwachting opgelopen tot 14 miljoen ton (Mt). Om nog maar te zwijgen van de waterstofbehoefte van Duitsland in 2050: 24 Mt. Zuid-Holland speelt met de Rotterdamse haven een belangrijke rol in Europa in het realiseren van de klimaat- en energietransitie. Maar liefst een derde van de CO2-uitstoot van Nederland wordt uitgestoten in Zuid-Holland. Waterstof gaat in het terugdringen hiervan een cruciale rol spelen, en de uitgangspositie van Zuid-Holland als Europese waterstofhub is zeer goed: met een sterke industrie zitten vraag en aanbod vlak bij elkaar en bestaande infrastructuur kan gebruikt worden voor waterstoftransport. Bovendien is de regio actief op álle aspecten van de waterstofketen: lokale productie en import, opslag en doorvoer, en toepassing in verschillende sectoren. En dat is uniek in Nederland en Europa.

Zuid-Holland heeft hele ecosysteem in één regio

Waterstof is onmisbaar bij de verduurzaming van de industrie, met name in de haven en voor doorvoer naar het achterland. Zo zal de lokale waterstofvraag in 2050 rond de 14 Mt kiloton zijn, en zal de waterstofbehoefte van onze oosterburen in 2050 zijn opgelopen tot 24 Mt. Maar ook zwaar wegtransport, de maritieme industrie, en de luchtvaart zetten zwaar in op de toepassing van waterstof of haar afgeleide brandstoffen. Er liggen daarmee enorme businesskansen voor de Zuid-Hollandse waterstofhub. De transitie naar waterstof zorgt daarnaast voor nieuwe banen, terugdringing van klimaatverandering en verbetering van de luchtkwaliteit.

Wat het Zuid-Hollandse innovatiesysteem voor waterstof zo sterk maakt is dat alle elementen in de waardeketen nu al aanwezig zijn en in de komende jaren alleen maar kunnen groeien. Er wordt op termijn grootschalig waterstof geproduceerd, toegepast, en daarnaast ook volop geïmporteerd en vervoerd naar de rest van Europa. Zuid-Holland heeft een ijzersterke kennispositie met universiteiten, hogescholen, kennisinstellingen en opleidingsinstituten. De meeste technologische maakindustrie van Nederland zit bovendien in Zuid-Holland. Dat betekent alle kansen om componenten en systemen te maken voor zowel waterstofproductie (electrolysers), als het transport en de toepassing van waterstof, en lokale oplossingen en bedrijvigheid te ontwikkelen voor de digitalisering en automatisering van de waterstofeconomie.

Eerste regio die start met grootschalige productie waterstof

In 2023 start Zuid-Holland als eerste regio in Nederland met de grootschalige productie van groene waterstof op de Tweede Maasvlakte. Om Nederland een internationale koploperspositie te geven als hydrogen hub voor Europa heeft de regio hulp van het Rijk nodig. De investeringen zijn nodig voor buisleidingen van Rotterdam via Chemelot naar het Ruhrgebied en voor de eerste groene-waterstoffabrieken die in 2023 en 2025 in productie genomen worden. Voor beide projecten liggen aanvragen bij het nationaal groeifonds.

Maar met productie alleen kan Nederland haar huidige positie als Europese energiehub niet behouden. De vraag, vanuit Nederland en de rest van Europa, is vele malen groter dan wat we in Nederland kunnen produceren. In 2050 zal het grootste deel van de waterstof dan ook worden geïmporteerd. Dat kan alleen dankzij de prominente positie van de Rotterdamse haven als energy port: nu al voorziet de haven in maar liefst 13% van de totale Europese energiebehoefte. Daarmee heeft Rotterdam de ideale uitgangspositie om ook een centrale rol te spelen in de groene-waterstofeconomie in Europa.

Wat gebeurt er al in Zuid-Holland?

Binnen Zuid-Holland lopen er verschillende projecten. Zo is er het project H-vision: een nieuwe waterstoffabriek die restgassen uit raffinage gaat inzetten om blauwe waterstof te produceren. Dat betekent dus CO2-arme waterstofproductie die als brandstof kan worden gebruikt waarmee de industrie voor 2030 op grote schaal warmte kan produceren om producten te maken. Daarnaast wordt er via diverse projecten zoals bijvoorbeeld H2Sines gewerkt aan de import van vloeibare groene waterstof van Portugal naar Rotterdam (voorheen: project Green Flamingo) en de import van waterstof uit Noord-Spanje naar Rotterdam.

Als het gaat om het toepassen van waterstof voor zwaar wegtransport, scheepvaart en luchtvaart lopen er diverse projecten in Zuid-Holland. Zoals het project waarbij over enkele jaren 1000 trucks op schone waterstof gaan rijden tussen Rotterdam, Antwerpen en Duisburg. Of RH2INE dat als doel heeft om uiterlijk in 2030 (minimaal) tien binnenvaartschepen op waterstof te laten varen. Binnen Zenid (Next Aviation Fuels) wordt waterstof gecombineerd met CO2 als grondstof voor de productie van e-kerosine. Hiernaast wordt er geëxperimenteerd met kansrijke toepassingen van waterstof in de gebouwde omgeving in Zuid-Holland.

Naast daadkracht heeft Zuid-Holland ook een sterke kennispositie: alleen al aan de samenwerkende universiteiten van Delft, Rotterdam en Leiden, en bij onderzoeksinstituut TNO, werkt meer dan 1600 fte aan energie-vraagstukken, van lab-schaal tot pilot-schaal, samen met de industrie. Daarnaast werken de Hogeschool Rotterdam, het STC, de RDM en het Fieldlab Industriële elektrificatie aan de toepassing van waterstof.

Waterstofplannen onderdeel van de Groeiagenda Zuid-Holland

De waterstofplannen zijn onderdeel van de Groeiagenda Zuid-Holland. De Groeiagenda is doorgerekend door de OESO, Erasmus Universiteit en NEO Observatory. Concreet belooft de regio met het uitvoeren van de volledige Groeiagenda:

  • 40% van de nationale CO2-reductie (73 megaton) te realiseren door de industrie en chemie te verduurzamen;
  • 25% van de nationale woningbouwopgave (240.000 woningen) te realiseren;
  • Over tien jaar 12% economische groei in onze regio te realiseren. Concreet is dat €24 miljard euro extra BBP en 000 nieuwe banen;
  • Bedrijvigheid te vernieuwen door middel van innovatie, digitalisering, verduurzaming en nieuwe technologieën.

(Ter vergelijk: 150 kiloton waterstof kan 25 miljoen auto’s vullen. Met 150 kiloton kunnen er 1,5 miljoen kilometers gereden worden.)

Groeiagenda Zuid-Holland

Bijna 80 overheden, bedrijven en kennisinstellingen in Zuid-Holland investeren het komende decennium jaarlijks € 1,4 miljard in de regionale economie. Hiermee bestrijdt de regio de effecten van de coronacrisis, de hoge werkloosheid en achterblijvende economische groei in de regio én  wordt een forse CO2-reductie gerealiseerd. Ook wordt een forse impuls gegeven aan de grote woningbouwopgave en de bereikbaarheid en leefbaarheid van de regio. De OESO, Erasmus Universiteit Rotterdam en NEO Observatory hebben berekend dat heel Nederland profiteert van deze Zuid-Hollandse investeringen.

De plannen staan in de Groeiagenda Zuid-Holland die dinsdag 16 maart werd gelanceerd tijdens een conferentie met onder andere de directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau, Kim Putters, Ingrid Thijssen, voorzitter van VNO-NCW, Edith Schippers, president van DSM, Tim van der Hagen, rector magnificus van de TU Delft en commissaris van de Koning Jaap Smit.

“Met de Groeiagenda Zuid-Holland worden de grootste maatschappelijke uitdagingen opgelost én vele miljarden euro’s extra voor Nederland verdiend,” zegt commissaris van de Koning, Jaap Smit. “Maar dat gaat alleen lukken als het Rijk jaarlijks € 1 miljard toevoegt aan onze investeringen en meer integraal naar de regio gaat kijken. Nauwere samenwerking met het Rijk is logisch want van investeren in Zuid-Holland plukt heel Nederland de vruchten.” De Groeiagenda bestaat uit tal van concrete projecten die snel uitgevoerd kunnen worden en die onder andere goed aansluiten bij het Nationaal Groeifonds en de fondsen van de Europese Unie.

Zuid-Holland staat voor grote uitdagingen. In deze regio woont bijna een kwart van de Nederlandse bevolking en de komende decennia komen er nog eens 400.000 mensen bij. Dat zet druk op de woningmarkt, arbeidsmarkt en bereikbaarheid. Tegelijkertijd komt 1/3e van de nationale CO2 uitstoot uit Zuid-Holland. Dit is de plek waar de energietransitie concreet vorm moet krijgen. Tot slot blijven de economische prestaties van Zuid-Holland achter bij vergelijkbare regio’s en dreigt een hoge werkloosheid. Door hun omvang hebben al deze Zuid-Hollandse uitdagingen nationale urgentie. De Groeiagenda Zuid-Holland voorziet in een langjarige actieagenda die een grote bijdrage levert aan de Nederlandse economie en samenleving.

Edith Schippers, president DSM Nederland: “DSM behoort tot de wereldwijde top van bioscience, met Delft als wereldwijde hub. Door te investeren in de Zuid-Hollandse economie kan deze regio uitgroeien tot de Silicon Valley van de bioscience. De Groeiagenda biedt een uitgelezen kans om de regio te versterken als wereldwijde hub op gebied van gezonde en duurzame voeding en grondstoffen. Zo zijn er op de Biotech Campus Delft meer dan tien jonge innovatieve bedrijven gevestigd, zoals Meatable dat wereldwijd toonaangevend is in de ontwikkeling van kweekvlees. Het is cruciaal voor het innovatieve vermogen en de groei van Nederland om dit soort bedrijven op eigen bodem te helpen groeien.”

Investeren in Zuid-Holland betaalt zich uit

De OESO, Erasmus Universiteit en NEO Observatory hebben berekend dat het in samenhang uitvoeren van de Groeiagenda Zuid-Holland leidt tot structureel 1%punt  extra jaarlijkse groei van de regio. Dit betekent structureel 12 % extra economische groei na 10 jaar. Op termijn leidt dit tot € 24 miljard structureel extra BBP voor Nederland. Ook is berekend dat deze aanpak 120.000 banen oplevert.

Aziza Akhmouch, Head of the Cities, Urban Policies and Sustainable Development Division, OESO: “Met de Groeiagenda heeft de regio Zuid-Holland een grote stap gezet in het implementeren van eerdere OESO-aanbevelingen. Deze agenda moet geen eenmalige inspanning zijn, maar een langdurige samenwerking tussen lokale, regionale en nationale partners worden om een meer innovatieve, duurzame en inclusieve toekomst te realiseren.”

Uitgangspositie van de regio beter benutten                                                                                                                                           

In Zuid-Holland zijn veel innovatieve mkb-ondernemers, toonaangevende kennisinstellingen, sterke sectoren en de grootste Europese haven. Dit geeft de regio een goede uitgangspositie om ook de komende decennia een grote bijdrage te leveren aan brede welvaart en inclusieve werkgelegenheid in Zuid-Holland én Nederland. Maar dan moeten nu in samenhang geïnvesteerd worden in het vernieuwen van de economie en het vestigingsklimaat in de regio.

Private en publieke partijen uit Zuid-Holland investeren daarom tegelijkertijd in: kennis & innovatie ecosystemen en sleuteltechnologieën; de maakindustrie; de energie-infrastructuur, biotechnologie, de mobiliteitstransitie en een leven lang ontwikkelen. De sleutelspelers in Zuid-Holland staan in de startblokken en vragen het Rijk om mee te doen.

De volledige Groeiagenda Zuid-Holland is hier te vinden:

Groeiagenda Zuid-Holland

IT Campus Rotterdam, Albeda en Zadkine hebben het initiatief genomen een MKB Digitale werkplaats in de regio op te richten. In de digitale werkplaats werken studenten van diverse niveaus en opleidingen in teams aan digitaliseringsvraagstukken van ondernemers. Met praktische handvatten en advies op maat helpen zij de ondernemer op weg met het digitaliseren van hun bedrijf. De MKB DigiWerkplaats Rijnmond is onderdeel van het Human Capital deelakkoord WE-IT, waarin Zuid-Holland 3000 extra IT’ers opleidt.

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) is de motor van de Nederlandse economie. De coronacrisis heeft ook hen hard geraakt. Het is daarom belangrijk juist nu te investeren om de productiviteit van het mkb te verhogen. Door digitalisering in het brede mkb te versnellen, dragen we bij aan herstel van de economie.

De MKB DigiWerkplaats Rijnmond heeft als doel de komende drie jaar minimaal 500 ondernemers uit de regio Rijnmond te ondersteunen in digitalisering. De werkplaats richt zich in het eerste jaar primair op mkb bedrijven tot 10 medewerkers in de retail sector en zakelijke en overige dienstverlening in samenwerking met het ICT- en economisch beroepsonderwijs. Vanaf het tweede jaar wordt uitgebreid naar de (maak)industrie en transport & logistiek (inclusief maritieme sector).

Roos Vermeij (wethouder Economie, wijken en kleine kernen in Rotterdam): “We werken er hard aan om zoveel mogelijk MKB’ers de overstap naar online ondernemen te laten maken. Zeker nu. Digitalisering kan een oplossing zijn om het hoofd in deze zware tijd boven water te houden. Maar ook in de toekomst biedt digitalisering volop kansen. Door de MKB DigiWerkplaats Rijnmond kunnen ondernemers straks, dankzij de onmisbare kennis van Rotterdamse studenten, hun weg vinden in de digitale wereld en profiteren van de snel toenemende digitale ontwikkelingen. Dat is goed voor het MKB, voor de studenten én voor het herstel van onze economie.”

De digitale werkplaats draagt daarmee bij aan digitaal vaardige ondernemers en is tegelijkertijd de kweekvijver voor de regio om te groeien naar meer integraal onderwijs, dat doorstroom bevordert, (cross)sectorale samenwerking tussen opleidingsniveaus mogelijk maakt en een betere aansluiting op de arbeidsmarkt bewerkstelligt.

750 studenten helpen de komende jaren om ondernemers de productiviteit van hun bedrijf te laten verhogen en stimuleren hen verder te investeren in digitalisering. Ook ontwikkelen de studenten voor de ondernemers een uitgewerkte roadmap met praktische handvatten, prototypes en advies op maat. Primair richt de MKB DigiWerkplaats Rijnmond zich op oplossingen op het gebied van online sales, marketing, web ontwikkeling, programmeren, privacy & security, cloud engineering en het digitaliseren van administratieve bedrijfsprocessen.

Via www.digiwerkplaatsrijnmond.nl kunnen ondernemers in contact komen met de MKB DigiWerkplaats Rijnmond. Indien mogelijk worden vraagstukken al tijdens de oprichting van de digitale werkplaats in behandeling genomen. Per september 2021 is de digitale werkplaats Rijnmond hét loket voor digitaliseringsvraagstukken van het brede mkb in de regio.

Initiatiefnemer van de MKB DigiWerkplaats Rijnmond is IT Campus Rotterdam die deze publiek private samenwerking zal uitvoeren in samenwerking met partners Albeda (penvoerder), Zadkine, Techniek College Rotterdam, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Inholland, MKB Rotterdam Rijnmond, VNO NCW Rotterdam Rijnmond, Rabobank Rotterdam, Ministerie van Economische Zaken & Klimaat, Provincie Zuid-Holland (WE-IT), Gemeente Rotterdam (MKB010>>Next) en Gemeente Schiedam (Clicks&Bricks i.s.m. MRDH).

Vorige week presenteerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de voorlopige cijfers voor regionaal economische groei in Nederland. Hoewel de Zuid-Hollandse economie krimpt, is de krimp minder fors dan in andere regio’s.

De coronapandemie heeft een zware wissel getrokken op de wereldeconomie. Ook de Nederlandse economie heeft in 2020 een forse klap gekregen, zo blijkt uit de voorlopige economische groeicijfers van het CBS. In 2020 heeft de Nederlandse economie een krimp van 3,8 procent zien. Een belangrijke noot vooraf is dat het gaat om voorlopige cijfers op basis van een relatief nieuwe experimentele methode van het CBS. De cijfers kunnen dus nog positiever of negatiever uitvallen.

Verschillen tussen regio’s

Uit de cijfers van het CBS blijkt dat de economische weerbaarheid verschilt per regio. De provincies Noord-Holland en Groningen zijn in 2020 het hardst gekrompen. Met name de krimp in Noord-Holland valt op. De regionale economie is in 2020 met 7 procent gekrompen. Een belangrijke verklaring voor de krimp in de Randstadprovincie is de afname van de hoeveelheid vliegverkeer – de economie van de regio Haarlemmermeer krimpt met maar liefst 18 procent. Zeker tijdens de eerste coronagolf lag het aantal vliegbewegingen fors lager.

Zuid-Hollandse economie krimpt minder hard

De Zuid-Hollandse economie is met 3 procent gekrompen in 2020, zo schat het CBS. Hoewel die krimp minder fors is dan het Nederlands gemiddelde, staat de krimp in schril contrast met de regionale groeicijfers van een jaar eerder. In 2019 groeide de Zuid-Hollandse economie nog met 1,3 procent. De cijfers van het CBS laten verder zien dat er kleine verschillen bestaan tussen Zuid-Hollandse corop-regio’s. De regio’s Leiden en Bollenstreek, Rijnmond en Overig Zuidoost-Zuid-Holland krimpen met drie procent. In alle overige Zuid-Hollandse corop-regio’s ligt de krimp met twee procent onder het Zuid-Hollands gemiddelde.

Een blik vooruit

De cijfers van het CBS geven een beeld van de weerbaarheid van de regionale economieën in Nederland. Hoewel de cijfers tonen dat de Zuid-Hollandse economie minder hard is geraakt, zeggen ze weinig over de economische wendbaarheid van de regio: de mate de regionale economie ook weer opkrabbelt. De komende tijd wordt duidelijk hoe de verschillende regionale economieën zich herstellen.

2020 stond wat betreft de Economic Board Zuid-Holland uit twee belangrijke zaken. Het eerste is vanzelfsprekend de pandemie die de hele wereld en dus ook ons stevig in de greep heeft
gehouden en dat nog steeds doet. In dat kader heeft de EBZ in samenwerking met o.a. InnovationQuarter en andere partijen de Coronamonitor ontwikkeld. Zo hielden we goed zicht op de gevolgen voor bedrijven en konden we de Zuid-Hollandse economie in het algemeen analyseren en bezien hoe wij de gevolgen van deze coronacrisis het beste te lijf kunnen gaan. Juist in deze moeilijke periode is het van groot belang om bedrijven, kennisinstellingen en overheden gezamenlijk aan boord te hebben en elkaar stevig vast te houden.

Een tweede, en hoopgevende ontwikkeling is de opstelling van een stevige Groeiagenda die de Zuid-Hollandse economie in de komende jaren een flinke boost kan geven en het verdienvermogen aanzienlijk zal versterken. Ik ben er trots op dat wij in deze belangrijke en complexe provincie als vertegenwoordigers van de ‘triple helix’ gezamenlijk hebben gewerkt aan een inspirerend verhaal waarmee we in de komende tijd politiek en bestuur zullen overtuigen van nut en noodzaak om fors te investeren in Zuid-Holland, een belangrijk onderdeel van de economische motor van ons land. Daarmee bundelen we de vele krachten in deze dynamische provincie en slaan wij de handen ineen. Ik heb daar grote verwachtingen van!

Jaap Smit | Voorzitter EBZ

Belangrijke bedrijvigheid en innovatie dreigen weg te vallen door de economische crisis ten gevolge van corona. Banen staan onder druk, net als initiatieven om de economie te vernieuwen en CO2-neutraal te maken. Dit komt bovenop de grote uitdagingen die de regio Zuid-Holland reeds had: achterblijvende economische prestaties, hoge werkloosheid, een grote woningbouwopgave en een té beperkte bereikbaarheid. Private en publieke sleutelspelers hebben een gezamenlijk actieplan gemaakt om de Zuid- Hollandse economie te vernieuwen en versterken. Investeren in het actieplan van Zuid-Holland levert Nederland in tien jaar € 24 miljard extra BBP, 200.000 woningen, 40% CO2-reductie en 120.000 nieuwe banen op.

Achterblijvende economische groei

De grootste nationale opgaven krijgt Zuid-Holland voor de kiezen. De regio vormt een vijfde van de nationale economie en stoot een derde van de CO2 uit. Bovendien woont 20% van de Nederlandse bevolking in Zuid-Holland en daar komen in tien jaar nog eens 400.000 extra inwoners bij. En dat terwijl de regio al geen sterke uitgangspositie had: de afgelopen tien jaar groeiden Noord-Holland en Brabant 10-15% meer dan Zuid-Holland. Europese concurrerende regio’s als Antwerpen, München en Stockholm groeiden zelfs drie keer harder.

Zuid-Holland heeft nu een gezamenlijke actie- en Investeringsagenda opgesteld om de belangrijke nationale uitdagingen aan te pakken: de Groeiagenda Zuid-Holland. De Groeiagenda werd op 15 januari door de Economic Board Zuid-Holland vastgesteld. Ruim 40 bedrijven, kennisinstellingen en overheden uit Zuid-Holland investeren samen fors en samenhangend in:

  • Energie-infrastructuur
  • Maakindustrie
  • Kennis & innovatie
  • Human Capital
  • Bereikbaarheid

Met deze Groeiagenda gaat Zuid-Holland:

 

  • 40% van de CO2-reductie in Nederland realiseren
  • 25% van de Nederlandse woningbouwopgave realiseren door 200.000 woningen te bouwen
  • 000 éxtra banen creëren
  • € 24 miljard éxtra BBP voor Nederland realiseren in tien jaar

 

De OESO, NEO Observatory en Erasmus Universiteit hebben berekend dat het in samenhang uitvoeren van de Groeiagenda Zuid-Holland structureel 12 % extra economische groei oplevert na 10 jaar. Dat betekent over 10 jaar € 24 miljard extra BBP voor Nederland. Ook is berekend dat deze aanpak 120.000 banen oplevert.

Om dat voor Nederland te kunnen realiseren heeft Zuid-Holland hulp van het Rijk nodig om snel een begin te kunnen maken met de samenhangende investeringen in de Groeiagenda.

Groeiagenda ondersteund door brede coalitie

Bedrijfsleven:

  • Havenbedrijf Rotterdam
  • DSM
  • Shell
  • Janssen Pharmaceuticals
  • Batenburg
  • Airbus Defence & Space NL
  • GKN-Fokker
  • ManPowerGroup
  • KPN
  • Stedin
  • LG Sonic
  • HTM
  • Technolution
  • VNO-NCW

Kennisinstellingen:

  • TU Delft
  • Hogeschool Rotterdam
  • TNO
  • LUMC
  • Erasmus Universiteit
  • Universiteit Leiden

Overheden:

  • Gemeente Rotterdam
  • Gemeente Leiden
  • Gemeente Dordrecht
  • Gemeente Den Haag
  • Gemeente Alphen aan den Rijn
  • Gemeente Delft
  • InnovationQuarter
  • Provincie Zuid-Holland
  • Economic Board Zuid-Holland

Het is een prachtig motto die de kern vormt van de ActieAgenda Technologische Industrie Zuid-Holland: samen staat de sector sterker. “De Technologische Industrie is één van de vier thema’s waar de EBZ zich door middel van een tasforce voor in zet,” zegt Martin van Gogh, voorzitter van de Taskforce Technologische Industrie. “Met ruim 30.000 bedrijven en 110.000 werknemers is de maakindustrie van groot belang voor de economie Zuid Holland. Door samen op te trekken en te innoveren kunnen we met ondernemers voorop nog succesvoller worden en een ware banenmagneet zijn voor iedere techneut van VMBO tot aan WO.

Op maandag 1 februari spraken circa 200 deelnemers onder leiding van Anton Duisterwinkel en Martin van Gogh hun steun uit voor de ActieAgenda. In 10 digibreakouts vanuit verschillende hotspots, van Duurzaamheidsfabriek tot Technology Park Ypenburg en Unmanned Valley, brainstormden de aanwezigen over hoe ze kunnen bijdragen aan:

De afsluitende keynote van Peter Hein van Mulligen onderstreepte het belang van de ActieAgenda: al decennialang zijn innovatie en industrie de motor van economische groei. Die groei blijft nodig voor welvaart en welzijn. De Zuid-Hollandse maakindustrie kan een belangrijke groeimotor voor Nederland blijven. #ZuidHolland4NL

“Wat fantastisch om te zien dat zoveel ondernemers en mensen uit onderwijs en overheid actief deelnamen aan de gesprekken,” zegt Anton Duisterwinkel van InnovationQuarter. “Dat leverde veel bevestiging op voor de gekozen richtingen, maar ook aanscherpingen en inspiratie voor aanvullingen. Dat verwerken we met plezier in de definitieve versie van de ActieAgenda.”

Over de Technologische Industrie Zuid-Holland

De Zuid-Hollandse technologische industrie is een belangrijke innovator en banenmotor voor de Nederlandse economie. In de regio Zuid-Holland zijn de meeste maakbedrijven van Nederland gevestigd en werken ruim 110.000 medewerkers. Alleen zijn de spelers in vele eindmarkten actief, van maritiem tot zorg en tuinbouw. Dat is lastig, want daardoor zijn deze spelers actief in allerlei verschillende versnipperde netwerken. Terwijl ze heel veel gemeenschappelijke uitdagingen hebben die je met elkaar veel slimmer en beter kunt oppakken: denk aan alles wat te maken heeft met digitalisering, 3D printen, tekort aan personeel en nieuwe vaardigheden voor nieuwe technologie.

Bovendien worden er businesskansen gemist: voor een eindproduct moeten verschillende leveranciers samenwerken; maar die productieprocessen communiceren tussen bedrijven niet of nauwelijks met elkaar. Zuid-Holland gaat nu als éérste regio in Nederland zorgen voor een Digital Supply System: een overkoepelend systeem, zodat álle technologische industrie-spelers in Zuid-Holland veel effectiever en veiliger data met elkaar kunnen delen. De tijd en effectiviteit die dat Digital Supply System de regio oplevert, zorgt ervoor dat de Zuid-Hollandse maakindustrie haar omzet kan verdubbelen: van € 26 mrd nu naar € 50 mrd in 2030.

De regio presenteert in februari de ActieAgenda Technologische industrie. Bedrijven gaan samen met kennisinstellingen en overheden aan de slag met op vier sporen:

  • Nieuwe productketens opzetten op de hierboven genoemde thema’s
  • Digitaal verbinden van machines en fabrieken
  • Talenten aantrekken, scholen en vasthouden

D66-lijsttrekker Sigrid Kaag sprak met Allard Castelein, CEO van het Havenbedrijf Rotterdam en Rinke Zonneveld, directeur van InnovationQuarter, over de uitdagingen en groeiplannen van Zuid-Holland. Met de volgende maand te lanceren Groeiagenda belooft Zuid-Holland 40% van de CO2-reductieopgave en 25% van de woningbouwopgave van Nederland voor haar rekening te nemen, 120.000 extra banen te realiseren en € 24 miljard extra BBP op te leveren in tien jaar. Maar dat lukt Zuid-Holland niet alleen, daarvoor wil het samen met het Rijk investeren energie-infrastructuur, kennis & innovatie, maakindustrie, bereikbaarheid en human capital.

“De energietransitie in de haven van Rotterdam is een nátionale opgave; een van de grootste waar Nederland op dit moment voor staat,” zegt Allard Castelein van de haven van Rotterdam. “Als regio Zuid-Holland kampen we met achterblijvende groei. We investeren als regio fors in het oplossen van onze maatschappelijke uitdagingen. We kunnen en willen in de haven 40% van de Nederlandse CO2-reductie-opgave voor 2030 realiseren. Maar we kunnen deze nationale opgave niet in ons eentje oplossen. Daar hebben we het Rijk echt bij nodig.”

“D66 stelt zich op als een warm pleitbezorger van innovatief ondernemerschap. De partij zet  in op energietransitie, een circulaire economie en goede digitale randvoorwaarden voor ondernemers. Op die thema’s wil Zuid-Holland graag met D66 samenwerken,” zegt Rinke Zonneveld.

De Groeiagenda Zuid-Holland is een gezamenlijke actie- en investeringsagenda, die in februari 2021 gelanceerd wordt. De Groeiagenda gaat de belangrijke nationale uitdagingen aanpakken en is doorgerekend door de OESO, NEO Observatory en de Erasmus Universiteit. Met deze Groeiagenda gaat Zuid-Holland:

  • 40% van de CO2-reductie in Nederland realiseren (73 megaton)
  • 25% van de Nederlandse woningbouwopgave realiseren (240.000 woningen)
  • 120.000 extra banen creëren
  • € 24 miljard extra BBP voor Nederland realiseren in tien jaar
Jongere aan het werk

Vanuit de Human Capital Agenda Zuid-Holland is het initiatief gestart om 150 jongeren in Zuid-Holland aan een baan te helpen. Dit zijn plekken voor jongeren die op dit moment moeilijk aan een baan kunnen komen. Via de website www.kickstartyourcareer.nl kunnen bedrijven en jongeren zich nu aanmelden.

Subsidie voor werkplek jongere beschikbaar

Bedrijven kunnen zich nu aanmelden om een startende jongere een jaar lang een arbeidscontract aan te bieden. Voor de werkplek kan het bedrijf subsidie aanvragen. Met deze subsidie kan het bedrijf een tegemoetkoming van 20% van het bruto jaarsalaris voor het eerste jaar ontvangen (met een maximum van 10.000 euro per kandidaat).

Het bedrijf moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moet het bedrijf actief zijn in één van de sectoren Life Sciences & Health, cybersecurity, hightech-maakindustrie, tuinbouw of haven of een bijdrage leveren aan de transities digitalisering, energietransitie en circulaire economie. Ook mag het bedrijf er geen reguliere vacature mee invullen en moet bereid zijn om de jongere minimaal een jaar lang in dienst te nemen. Alle voorwaarden staan op www.kickstartyourcareer.nl

Iedere werkplek is een kans voor een jongere

Jongeren die op of na 1 maart 2020 minimaal een mbo-3-diploma en maximaal een hbo-diploma hebben behaald komen in aanmerking, als zij minder dan een jaar relevante werkervaring hebben.

Het gaat om jongeren die op dit moment moeizaam aan een baan komen. Dit geldt voor alle jongeren, behalve jongeren met een IT-, onderwijs- of zorg-achtergrond. In IT, onderwijs en zorg zijn er op dit moment genoeg baankansen.

Na selectie en matching wordt er gekeken of de jongere bij- of omscholing nodig heeft. Vervolgens krijgt de jongere tijdens het jaar begeleiding.

ManpowerGroup ondersteunt bij selectie en matching

ManpowerGroup verzorgt de selectie en matching met werkgevers en jongeren. Zij zijn als beste partij geselecteerd na een meervoudige onderhandse aanbesteding waar meerdere partijen voor waren uitgenodigd.

Zuid-Holland maakt bijna een kwart uit van de Nederlandse economie. De regio zet zich in om binnen 5 jaar 5,5 % extra economische groei voor Nederland te realiseren. Daarom steekt Zuid-Holland nu € 6,9 miljoen in het omscholen van 3.000 IT’ers via het subsidieprogramma WE-IT. Onder andere jongeren en mensen uit diverse wijken worden omgeschoold naar een baan in de IT. Eerder deze maand maakte Zuid-Holland al bekend € 1,5 miljoen te steken in het creëren van jongerenwerkplekken.

In 2019 tekenden 66 partijen uit bedrijfsleven, onderwijs en overheid  het Human Capital Akkoord Zuid-Holland. De agenda loopt in ieder geval tot 2024 en de regio heeft zich voor die horizon een aantal concrete doelen gesteld: 85.000 werknemers in staat stellen zich te ontwikkelen, 55.000 werknemers van werk naar werk begeleiden en hierbij 1.000 werkgevers ondersteunen. Zuid-Holland werkt op deze wijze een belangrijk deel van haar arbeidstekort weg.

Via het deelproject WE-IT schoolt Zuid-Holland nu 3.000 mensen extra om richting de IT. Bedrijven die zijn betrokken bij WE IT zijn o.a. Nationale Nederlanden, Aegon, AT&T, NIBC, PostNL, TNO, YES!Delft The Hague, Amazon, Shell, The Hague Security Delta, Gouda Onderneemt en de Rijksoverheid. Zowel binnen de IT-sector als in andere sectoren is er een groot tekort aan goed geschoold personeel. Vorig jaar steeg het aantal IT-vacatures met 27%. Iedere IT-professional kan momenteel kiezen uit vijf openstaande vacatures. Bovendien krijgen ook werkenden in andere functies steeds meer te maken met digitalisering.

Zo krijgen 300 kandidaten scholing via het opleidingsprogramma TechGrounds. Deze opleiding voor mensen uit diverse wijken wil tech en IT toegankelijk maken voor een brede doelgroep. Dankzij subsidie vanuit de Human Capital Agenda kan TechGrounds uitbreiden naar Rotterdam. ICT is samen met Techniek, Onderwijs en Zorg, door het UWV aangeduid als één van de meest kansrijke sectoren om een baan in te vinden.

Projecten die zorgen voor een toekomstbestendige en veerkrachtige arbeidsmarkt zijn essentieel voor onze provincie,” zegt Willy de Zoete, gedeputeerde Provincie Zuid-Holland. “Juist nu is het belangrijk dat mensen met de juiste opleiding weer aan het werk kunnen. Alle partijen die het Human Capital akkoord hebben ondertekend werken samen aan projecten, die dit mogelijk maken. We investeren nu bijna 7 ton om te zorgen dat deze projecten extra mensen kunnen op leiden als IT’er en om te zorgen dat ondernemers in het MKB kunnen digitaliseren.”