De digitale kracht van Zuid-Holland: focus op veiligheid

De leden van de Economic Board Zuid-Holland kwamen bij elkaar op de HSD Campus, het nationale innovatiecentrum van het veiligheidscluster in Den Haag. Een passende locatie, want een van de twee onderwerpen van deze meeting was Digitalisering in Zuid-Holland met cybersecurity als grote uitdaging.

 

Joris den Bruinen, directeur Security Delta (HSD) en lid van de EBZ taskforce Digitale Economie, nam ons als inleiding mee in de plek waar we te gast waren. Al meer dan tien jaar bestaat dit nationale cluster met meer dan 300 partners in triple helix-verband van overheden, bedrijven en kennisinstellingen. De vestiging op de HSD Campus past perfect in Den Haag, als internationale stad van Vrede en Recht. De bedrijven op de campus leveren diensten en producten die de digitale veiligheid op hoger niveau brengen. Dit dient twee kanten van dezelfde medaille: veiligheid en economie versterken elkaar. HSD biedt toegang tot kennis, kapitaal, (internationale) markt en talent en realiseert innovaties, zoals de cyberweerbaarheidscentra in Zuid-Holland.

 

 

Digitale prioriteiten
De roep om digitalisering is op bijna alle gebieden in Zuid-Holland te horen. Het is van belang om ons te gaan richten op specifieke onderwerpen. Je kunt innoveren mét IT of innoveren in IT. De taskforce Digitale Economie heeft zich afgevraagd: waar zit de kracht van de regio? Maarten Tossings, COO van TNO en voorzitter van de taskforce, licht drie prioritaire onderwerpen toe, waarop de taskforce een aanjagende, verbindende of monitorende rol verwacht te spelen.

* afbeeldingen door AI gegenereerd

Als eerste zijn er kansen en bedreigingen rondom cyberveilige smartgrids en energieketens. Data uit de grids kan worden benut voor betere afstemming van vraag en aanbod. Dit is een manier om de energietransitie te versnellen en netcongestie te verhelpen. Tegelijkertijd kunnen smartgrids kwetsbaar zijn. Dit initiatief voorziet erin cyberveiligheid direct mee te nemen in het ontwerp. Zuid-Holland heeft hiervoor een unieke kennis en business positie. Er is een ‘consortium of the doing’ in opbouw. De leden van de EBZ herkennen en erkennen het belang van dit vraagstuk. Ze vinden de aanpak van dit initiatief vanuit de taskforce belangrijk; ook vanwege de support en samenwerking met de taskforce Energietransitie van de EBZ. Als aandachtspunt werd meegegeven om goed de kaders van de aanpak te formuleren en de toegevoegde waarde op bestaande projecten te bezien.

Een ander project is het House of Cyber. Het landschap rondom cyberveiligheid is versnipperd. Door de verhuizing van enkele nationale overheidspartijen op het gebied van cyberveiligheid naar een nieuwe locatie in Den Haag doet zich een kans voor om cybergerelateerde organisaties te bundelen in een nieuw ecosysteem. Een dergelijke triple helix-samenwerking creëert synergie voor de betrokken partijen, waarmee de implementatie van cybersecurity kan worden versneld. Een aandachtspunt dat werd besproken is het betrekken van het brede mkb in hun cyberweerbaarheid.

Als laatste speerpunt is AI benoemd. Iedereen is hier op een of andere manier mee bezig. De taskforce wil graag de verschillende richtlijnen die ieder voor zichzelf aan het opstellen is, bij elkaar brengen. Zo ontstaat er een generieke set van de beste richtlijnen. Hiermee kan iedereen op een veilige manier AI in hun bedrijfsvoering verder ontwikkelen, in het bijzonder mkb’ers.

Cybersecurity in de haven
De wereld en ook de haven worden steeds digitaler. Daarmee neemt de kwetsbaarheid ook toe. Inzoomend op eerder genoemd spoor van Cybersecurity gaf EBZ-lid Boudewijn Siemons, CEO van Havenbedrijf Rotterdam, een inkijkje wat er speelt in de haven.

“Een cyberoorlog is al lang gaande. De volgende fase is sabotage, dat zie je al in bijvoorbeeld de Baltische zee. Daarom zijn we in de haven gezamenlijk aan de slag voor de cyberveiligheid. We pakken dit aan als een bokser: we moeten klappen kunnen afweren en incasseren. Daarnaast moeten we veerkracht en ook herstellend vermogen opbouwen.”

Met onder ander TNO, het ministerie van defensie en de inlichtingendienst is het Havenbedrijf in gesprek over het cyberdomein van de haven. Ze moet momenteel als enige bedrijf verplicht aan cyberweerbaarheid voldoen. Stichting FERM is opgericht om van de 3.000 bedrijven in de haven ook bij de kleinere bedrijven de weerbaarheid op orde te krijgen. De grote bedrijven zetten al budget en tijd in om hieraan te werken. Met de havens in Hamburg en Antwerpen en met Interpol blijft het Havenbedrijf Rotterdam in gesprek om oplossingen te bedenken op steeds nieuwe ontwikkelingen. Want de cybercriminelen worden steeds slimmer, groter en professioneler.

Regionale samenwerking Defensie en Weerbaarheid

Het ministerie van Defensie zoekt structurele samenwerking met de regio’s via de provincies en de regionale ontwikkelingsmaatschappijen. De provincie Zuid-Holland heeft samen met InnovationQuarter de taak opgepakt om innovatieve ecosystemen in kaart te brengen. Zuid-Holland blijkt uit te blinken in de nationale defensiegerelateerde industrie. Vanuit Zuid-Holland kunnen vijf clusters een bijdrage leveren: maritiem; ruimtevaart; cyber & quantum; onbemenste systemen & AI; en radar & sensoren. De provincie zet in op de zogenaamde ‘dual-use’ industrie, bestaande producten die ook voor defensie ingezet zouden kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan drones, die in Oekraïne een militaire functie hebben gekregen. Juist in bestaande sectoren, zoals luchtvaart en ruimtevaart, zit veel potentie om samen te werken met Defensie. Hierbij is de uitdaging om vooral de startups die dual-use producten maken in het zicht te krijgen.

Ton Jonker, directeur Economie bij de Provincie Zuid-Holland, gaf aan dat uit de verkenning van Berenschot bleek dat 25% van de defensie-gerelateerde industrie in Zuid-Holland zit. Specifiek in het dual-use domein liggen kansen om meer voor Defensie te kunnen betekenen. Samen met de EBZ, InnovationQuarter, het ministerie van Defensie en het ministerie van Economische Zaken wordt in april innovatiehub MINDbase geopend: een fysieke locatie waar vraag en aanbod bij elkaar komt. Boudewijn Siemons roept op om juist niet te beperken tot dual-use in deze tijd, maar ook in te zetten op de ontwikkeling van defensietechnologie.

Chris van Voorden van InnovationQuarter gaf aan dat er met de industrie verdere afspraken moeten worden gemaakt. De Zuid-Hollandse universiteiten (Leiden, Delft en Erasmus) hebben een specifieke uitdaging op weerbaarheid en defensie. Ze helpen Nederland de hybride en militaire dreigingen te weerstaan, met hun relevante kennis en kunde. Ze werken al veel met partners in de regio en zijn onderdeel van (regionale) innovatieve ecosystemen. Ze hebben rekening te houden met verschillende perspectieven in de samenleving die goed moeten worden meegewogen.

Concluderend, als Economic Board Zuid-Holland kunnen we laten zien wat we in Zuid-Holland als innovatieve regio aan relevante oplossingen hebben voor de dreigingen die op ons afkomen. We hebben veel te bieden op het gebied van defensie, veiligheid en weerbaarheid. De NAVO-top op 24 en 25 juni is hierbij een mooie mijlpaal.