De kracht van Zuid-Holland

De kracht van Zuid-Holland

Ons land staat voor vele uitdagingen de komende periode, zo ook de regio Zuid-Holland. Hoe kunnen we in deze tijd toch verschil maken? De EBZ is, samen met partners, druk bezig om het Versnellingsprogramma Zuid-Holland vorm te geven. Dit programma richt zich op het versterken van het investeringsklimaat en het benutten van kansen binnen de regio. We zijn in gesprek met de vele samenwerkingspartijen uit het bedrijfsleven, onderwijs en de overheid om de kansen in onze provincie in kaart te brengen.

Daarnaast heeft de EBZ taskforce Technologische Industrie in maart 2025 de aangescherpte ActieAgenda Technologische Industrie gelanceerd. Daarin is met name de context veranderd: meer gericht op concurrentievermogen en strategische autonomie. Er is namelijk een enorm belang bij de technologische industrie. De sector omvat 6.600 bedrijven, biedt werk aan 123.000 FTE en genereert een omzet van €56 miljard met een toegevoegde waarde van €23 miljard. Het is de groeimotor van Zuid-Holland met sterke kennisinstellingen en veel starters. Uitdagingen in deze sector zijn onder meer talenttekort, ruimtegebrek en geopolitieke onzekerheden. Met het Versnellingsprogramma Zuid-Holland willen we werken aan oplossingen voor deze uitdagingen.

Van uitdagingen in de technologische industrie naar technologische industrie met ‘schwung’

De missie van de EBZ is om het investeringsklimaat in de regio te versterken. Taskforces richten zich binnen de EBZ op specifieke uitdagingen. Voor de technologische industrie ligt deze in de diversiteit van de sector. Er gebeurt heel veel: van technologische innovaties in de kassen in het Westland en ambachtelijk handwerk op de scheepswerf tot onderzoek in quantumtechnologie. De technologische industrie in zijn geheel is wel de groeimotor voor Zuid-Holland:

• 6.600 bedrijven met twee of meer werknemers
• Biedt werk aan 123.000 FTE – 6% van de Zuid-Hollandse werkgelegenheid
• Omzet van €56 mld en toegevoegde waarde €23 mld. (2023)
• Ondernemende regio: meeste starters in de sector in Nederland
• Krachtige kennis en kunde: 3 universiteiten, 2 UMC’s, 4 hogescholen en 10 mbo-instellingen

Hoe kunnen we de potentie van deze sector ontsluiten? De knelpunten die in heel Nederland voelbaar zijn, spelen ook hier. Zo is er het gebrek aan talent en de zoektocht naar voldoende ruimte en stroomaansluitingen. Daarbij speelt ook de onzekere handelssituatie door geopolitieke spanningen een rol. Hoe maken we tastbaar waar de regio voor staat aan uitdagingen, ook met het oog op de komende verkiezingen? Mensen willen aan iets wezenlijks en duurzaam bijdragen, het moet ‘schwung’ hebben om in de Nederlandse technologische industrie te werken. Het verhaal moet de kracht van Zuid-Holland laten zien, met een duidelijke boodschap voor de beoogde doelgroep. Taskforceleden gelden als ambassadeurs van de technologische industrie.

Zo was op 20 juni de EBZ te gast bij jachtbouwer Oceanco, waar ambacht en hoogtechnologie samenkomen met een sterke focus op duurzaamheid en circulair denken. Voorzitter Arie van Andel, tevens CTO van Oceanco, nam ons mee in de wereld van zijn bedrijf. Bij deze jachtbouwer komen vele ambachten en kennis bij elkaar. Van custom-made timmerwerk tot hoogtechnologische elektrische installaties. Oceanco ziet het als haar taak om het duurzame en circulaire denken toe te passen. En dat zie je overal terug, in de jachten zelf, op de werven, bij hun focus op de klant die duurzaamheid als vereiste heeft. Het kijkje op de werf gaf de EBZ-leden een indrukwekkend beeld van de jachtenbouw, een branche in Nederland van wereldwijd toonaangevende klasse. Wat de internationale toppositie van de sector onderstreept.

Wat steeds duidelijker wordt, is dat dit het moment is om keuzes maken: welke ketens zijn cruciaal voor Nederland en wil je behouden? In Zuid-Holland zijn we ijzersterk in bijvoorbeeld de maritieme sector, in de tuinbouw en in quantumtechnologie. Hoe kunnen we samenwerken op waarden en sectoren weerbaarder maken? Dit is een vraagstuk waar de EBZ taskforce technologische industrie samen met de EBZ taskforce Human Capital aan de slag gaat. Zoals in de microchiptechnologie, met het programma Beethoven. Een mooi voorbeeld van een meerwaarde in samenwerking tussen onderwijs, overheid en het bedrijfsleven.

Van startup naar scale-up

De regio Zuid-Holland staat hoog op de lijst van DeepTech en Impact startups maar kampt met versnippering van initiatieven en gebrek aan ruimte en netcapaciteit. Er wordt ingezet op datagedreven monitoring, opschaling en gezamenlijke activering om startups te ondersteunen en het ecosysteem te versterken. Een van de uitdagingen is de transitie van startup naar scale-up en vervolgens naar marktleider. Die loopt nog niet soepel. Maaike Zwart, wethouder gemeente Delft, neemt ons mee met wat we beter kunnen doen op het gebied van startups en scale-ups in onze regio. Zuid-Holland staat op nummer twee als startup/scale-up regio. Om verder te groeien moeten we de slag maken van praten naar doen. Maar ook hier spelen het gebrek aan ruimte en netcongestie een rol. In het ecosysteem zijn er een aantal punten die wringen. Waaronder:

1. We hebben 150 losse initiatieven die zich richten op startups en scale-ups. Hierdoor weten ondernemers niet waar ze moeten zijn met hun vragen.
2. We hebben de sector niet scherp genoeg in beeld. Daarom kunnen we niet op tijd ergens op reageren en activeren.

Op de schaal van Zuid-Holland kunnen we ons geen onderling concurrentiedenken veroorloven. Juist in samenwerking worden we sterk. In Europa zit op dit thema energie; er is een EU-commissaris voor de startup scale-upstrategie. We moeten een gezamenlijk verhaal over Zuid-Holland hebben. In lijn met het Draghi-rapport en de EU Strategy Startup & Scale-up zetten we daarom in op:

1. Datagedreven ontwikkeling: met meer monitoring van de startupinitiatieven
2. Opschaling: meer succesvolle initiatieven helpen naar de volgende fase
3. Activering van initiatieven: gezamenlijk de uitdagingen van ondernemers adresseren

Met deze uitdagingen in gedachten, is het van cruciaal belang om gerichte acties te ondernemen. Momenteel wordt gewerkt aan de financiering van de Startup & Scale-up Programma Zuid-Holland. Parallel daaraan wordt besloten of dit programma wordt ondergebracht bij de EBZ. We houden u uiteraard op de hoogte van de ontwikkelingen.

Ten slotte

Ter afsluiting van de bijeenkomst namen we afscheid van twee EBZ-leden, Marja van Bijsterveld, burgemeester van Delft en Annetje Ottow, bestuursvoorzitter Universiteit Leiden. EBZ-voorzitter Femke Brenninkmeijer bedankte hen voor hun langdurige en actieve inzet voor de Economic Board Zuid-Holland en de regio.