Hoe hard groeide de Zuid-Hollandse economie in 2019?

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) presenteerde de daadwerkelijke cijfers voor regionaal-economische groei in Nederland. De Zuid-Hollandse groeicijfers blijven in 2019 achter bij het Nederlands gemiddelde. Deels is dat het gevolg van een gemeentelijke herindeling die groei in Utrecht heeft gestuwd en in Zuid-Holland heeft gedrukt. Had die herindeling niet plaatsgevonden, dan was de Zuid-Hollandse groei mogelijk zelfs boven het Nederlandse gemiddelde uitgekomen.

De regionale economische groeicijfers die het CBS jaarlijks presenteert geven een beeld hoe regionale economieën ervoor staan. Dat is nuttig, zeker nu, omdat het een beeld geeft van de uitgangspositie van regionale economieën voor de coronacrisis. Uit de cijfers blijkt dat in 2019 alleen de Groningse economie is gekrompen. Dat komt niet als een verrassing. Het is een direct gevolg van de teruggelopen gaswinning. De definitieve cijfers van het CBS laten zien dat de economie van Zuid-Holland net als het merendeel van de provincies in 2019 minder snel is gegroeid dan in 2018. Met een groei van 1,3% in 2019 lijkt de groei van de Zuid-Hollandse economie op het eerste gezicht achter te blijven bij de 1,8% groei van de Nederlandse economie.

Lagere groei als gevolg van gemeentelijke herindelingen

De cijfers geven echter een vertekend beeld. Als gevolg van gemeentelijke herindelingen zijn twee voorheen Zuid-Hollandse gemeenten tegenwoordig onderdeel van de Provincie Utrecht. Die verschuiving problematiseert de vergelijking met 2018. Had deze herindeling niet plaatsgevonden, dan was de groei in Zuid-Holland hoger en die in Utrecht lager uitgevallen. Aangezien deze twee gemeenten goed waren voor 0,95% van het bewonersaantal, is het niet onwaarschijnlijk dat de groei van de economie van Zuid-Holland zonder deze herindeling bovengemiddeld was gegroeid. Tot slot is het goed te benoemen dat het om voorlopige cijfers gaat. De ervaring leert dat de precieze groeicijfers in volgende jaren nog kunnen worden gecorrigeerd.

Verschillen binnen Zuid-Holland

De data van het CBS laten zien dat er binnen Zuid-Holland aanzienlijke verschillen bestaan tussen corop-regio’s in Zuid-Holland. De economie van Zuidoost-Zuid-Holland valt op. De economie krimpt met ruim 12%. Dit laat zich verklaren door de eerder genoemde gemeentelijke herindeling. Oost-Zuid-Holland springt er positief uit. Daar is de economie in 2019 met 2,5% gegroeid. Ook in de agglomeraties rondom Delft en Den Haag is de groei hoger dan 2%. Door de dieprode cijfers in Zuidoost-Zuid-Holland laten alle andere Zuid-Hollandse corop-regio’s hogere groeicijfers laten zien dan de 1,3% groei in Zuid-Holland als geheel.

Verwacht groeipad 2020

Gezien de omstandigheden is het op dit moment lastig in te schatten hoe de Zuid-Hollandse economie zich de komende tijd gaat ontwikkelen. Dat de coronacrisis ook een economische crisis inleidt lijkt onvermijdelijk, maar hoe  lang en diep die recessie wordt blijft koffiedik kijken.

In december 2019 maakte ING de prognose dat de economie van Zuid-Holland in 2020 harder zou groeien dan in 2019. Meer export, een toename van overheidsconsumptie en een groeiende dienstensector waren de belangrijkste bronnen voor de verwachte groei. Inmiddels is duidelijk dat de wereldhandel dit jaar een hard klap krijgt. De WTO verwacht een afname van de wereldhandel van 13% (optimistisch scenario) tot 32% pessimistisch scenario. De WTO voorziet dat dienstenexport mogelijk harder wordt geraakt als gevolg van reisrestricties. Ook de toegenomen overheidsconsumptie zal, als gevolg van fors lagere overheidsinkomsten en de additionele uitgaven, op termijn waarschijnlijk opdrogen. De verwachting dat Zuid-Holland in 2020 profiteert van meer export, overheidsconsumptie en een groeiende dienstensector lijkt dus niet langer realistisch.