Glastuinbouw in 2040 volledig klimaatneutraal – Interview met Edith Bentvelsen

© Foto: Edith Bentvelsen, Algemeen Directeur Ter Laak Orchids

Als je door het Westland rijdt springt met name één van de gebouwen eruit. Langs de N211 in Wateringen staat een enorm gebouw met daarop de letters ‘Ter Laak’. De kassen van Ter Laak Orchids staan vol innovaties en jaarlijks worden er op duurzame wijze zo’n 9 miljoen orchideeën per jaar geteeld. Aan het roer van de organisatie staat Edith Bentvelsen, ‘ik ben geboren in de tuinbouw’, zoals ze zelf vertelt. In dit interview vertelt ze vol passie over de innovaties in de orchideeënkwekerij, welke uitdagingen zich in de toekomst vormen en hoe de Economic Board Zuid-Holland (EBZ) hierin kan ondersteunen.

Mijn opa was voorzitter van de bloemenveiling. Op zondag liepen we regelmatig samen door de veilinggebouwen. Mijn vader was kweker. Wij woonden naast ons bedrijf dus als ik uit school kwam liep ik naar ons bedrijf waar mijn ouders beiden aan het werk waren. Mijn zussen en ik werkten in vakanties mee in het bedrijf. Tuinbouw is mij met de paplepel ingegoten. Na mijn studie Communicatie aan de Hogeschool Utrecht ben ik mijn roots met mijn opleiding gaan combineren. Dat ben ik altijd blijven doen. Gestart op de communicatieafdeling van toen Bloemenveiling Westland, vervolgens 20 jaar communicatie-, organisatieadvies en interim management in de tuinbouwsector als zelfstandige, met een onderbreking van 4 jaar als Manager Communicatie bij het Productschap Tuinbouw. Ondertussen heb ik ook een studie Bedrijfskunde gevolgd om mijn kennis te verbreden. Inmiddels ben ik algemeen directeur bij Ter Laak Orchids. Hier heb ik de kans gekregen om mijn ervaring in communicatie, organisatieadvies en interim management te combineren met mijn jeugdliefde: mijn passie voor het levende product.

Edith in de bloei van haar leven: Sinds 2018 Algemeen Directeur van Ter Laak Orchids

“In de laatste jaren is Ter Laak Orchids aanzienlijk gegroeid; momenteel werken er 250 mensen bij ons. De eigenaren besloten op dat moment dat ze zich moesten richten op waar ze goed in waren: het kweken van orchideeën, het handhaven van een goed assortiment en het maximaliseren van de productie-efficiëntie. Het strategische en managementaspect van het bedrijf lag niet binnen hun expertise, dus besloten ze dat het goed zou zijn als iemand anders die rol op zich nam.

In 2018 vroeg Ter Laak Orchids mij hen te helpen met de organisatie-ontwikkeling van het groeiende bedrijf. Ik vond de ambitie van het bedrijf aansprekend en had veel gevoel bij het ‘DNA’ van het familiebedrijf; ambitieus, samen, betrokken, vooroplopend.  Zo ben ik, zes jaar geleden toegetreden tot de directie als algemeen directeur, waarbij ik me bezighoud met het management, de organisatiestrategie en de externe vertegenwoordiging, Met veel enthousiasme ben ik dan ook aan boord gekomen bij de EBZ.”

Verduurzaming bovenaan prioriteitenlijstje

“Wij zijn als Ter Laak Orchids volop bezig met duurzaamheid. Onze ambitie is om in 2030 volledig circulair te worden, wat inhoudt dat we zonder fossiele brandstoffen en chemische gewasbeschermingsmiddelen werken, en emissievrij zijn. Tegenwoordig is duurzaam ondernemen eigenlijk gewoon ondernemen, ‘sustainability is the ability to sustain your company’. Maar we investeren niet alleen in circulariteit, maar ook in ons team. Daarnaast zetten we sterk in op robotisering, gezien de stijgende kosten en afnemende beschikbaarheid van arbeid. Bovendien wordt technologie steeds belangrijker, zowel op zichzelf als in het gebruik van data. Binnen de hele glastuinbouwsector wordt momenteel hard getrokken aan verduurzaming: de doelstelling van de glastuinbouwsector als geheel is om in 2040 klimaatneutraal te zijn. Daar proberen wij als bedrijf een bijdrage aan te leveren door een trekkersrol te vervullen binnen onze productgroep en de glastuinbouwsector.”

De toekomstige rol van de glastuinbouwsector in Nederland

“Ik denk dat ruimte en samenwerking hele belangrijke aspecten zijn. Op dit moment beslaat de glastuinbouw slechts 2% van de ruimte in Zuid-Holland, wat niet overdreven veel is. Echter, het is wel vooral geconcentreerd in het Westland. De glastuinbouw vormt een cluster van productiebedrijven, handelsbedrijven, technische toeleveranciers, kennisinstellingen en veredelaars. Om dit te behouden, moeten we blijven investeren in productie. Een kenniscluster kan namelijk niet groeien zonder te produceren. Naar de toekomst toe zullen we ons ook moeten concentreren op technologische innovaties in de glastuinbouw. Dit is met name relevant in het kader van de wereldwijde voedselvoorziening, maar ook in de voorziening van groen in huis en in de omgeving. Zoals ik net al zei, kan een kenniscluster niet groeien zonder te produceren. Aangezien Nederland natuurlijk maar een relatief klein land is, is de export van kennis – op het gebied van technologische innovaties in de glastuinbouw – misschien nog wel belangrijker.”

 

Edith Bentvelsen als vertegenwoordiger van de glastuinbouwsector lid van de EBZ

“Ik ben geen CEO van een groot bedrijf zoals Shell en Rabobank. In plaats daarvan zie ik mijn rol binnen de EBZ veel meer als vertegenwoordiger van de glastuinbouwsector. Deze sector bestaat uit een groot aantal mkb-bedrijven, waaronder kwekers, handelsbedrijven, veredelaars en toeleveranciers. Ter Laak Orchids heeft een prominente positie in de sierteeltsector en daarom voel ik een zekere verantwoordelijkheid om de glastuinbouw te vertegenwoordigen.”

Volgens Edith is het belangrijk om de glastuinbouw terug te zien in de EBZ. Ze vertelt: “Ik denk dat het enorm belangrijk is dat we niet alleen een bijdrage leveren aan het speelveld in Zuid-Holland, maar ook duidelijke verbinding hebben met andere partijen. De glastuinbouw is een belangrijke economische factor in Zuid-Holland en wanneer we kijken naar de thema’s- zoals CO₂-reductie, ruimtegebruik, mobiliteit, arbeid en economische groei – dan zien we een gedeeld belang. We delen deze regio en moeten samenwerken om vooruitgang te boeken. Het begrijpen van elkaars bezigheden, het delen van kennis en samen oplossingen vinden is cruciaal.”

Op de vraag: “Wat kun jij de EBZ bieden?” antwoordt Edith: “Als bedrijf zijn we natuurlijk actief binnen onze eigen sector. We werken nauw samen met andere kwekers en partners in de keten, zoals handelspartijen en zijn goed op de hoogte van wat er speelt en wat belangrijk is in de sector. Onze troef is onze kennis van de sector, de behoeften ervan en de waardevolle maatschappelijke bijdrage die de sector kan leveren. Wat wij kunnen bieden, is de verbinding die we leggen tussen de EBZ en andere sectoren. Oplossingen die we gezamenlijk bedenken voor problemen elders kunnen we  binnen onze sector toepassen en andersom.

Als we kijken naar de thema’s, dan speelt bijvoorbeeld de energietransitie een grote rol. Vaak moeten we regionaal samenwerken om deze uitdagingen aan te pakken. Kijk maar naar wat er nu gebeurt in de tuinbouw, vooral in regio’s zoals het Westland, waar initiatieven zoals aardwarmteboringen en de ontwikkeling van warmtenetten voornamelijk vanuit ondernemerschap binnen de tuinbouwsector worden gestart. Dit heeft een breder maatschappelijk belang, omdat de opgewekte warmte niet alleen voor de tuinbouw kan worden gebruikt, maar ook voor gemeenten en andere instellingen. Een ander voorbeeld is het CO₂-vraagstuk. Wij gebruiken CO₂ in onze kassen om onze planten te laten groeien. Als we naar niet-fossiele brandstoffen overstappen, hebben we echter nog steeds CO₂ nodig. Dus hier kunnen verbindingen worden gelegd tussen sectoren om overschotten aan CO₂ te benutten.”

Edith Bentvelsen: “De kracht van de EBZ ligt het aanpakken van maatschappelijke thema’s dankzij samenwerking.”

Een belangrijk maatschappelijk thema binnen de tuinbouwsector is natuurlijk de arbeidsmigratie. Maar volgens Edith reikt dit thema veel verder dan dat: “Ik denk dat arbeidsmigratie een breed maatschappelijk thema is, dat niet alleen relevant is voor de tuinbouwsector, maar voor veel andere sectoren in Zuid-Holland. We moeten samen oplossingen vinden voor dit maatschappelijke vraagstuk, omdat arbeidsmigratie niet beperkt is tot een paar sectoren, maar van toepassing is op veel sectoren waar productiearbeid plaatsvindt. Daarom is het belangrijk om verbindingen te leggen tussen die verschillende sectoren. Zoals ik eerder op LinkedIn schreef, is het belangrijk dat er een dialoog plaatsvindt tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Dit is precies waar de kracht van de EBZ ligt: het creëren van die samenwerkingsdriehoek, die allemaal kunnen bijdragen aan het aanpakken van het thema arbeidsmigratie. Edith over de EBZ: “Begrip, verbinding en samen oplossingen zoeken”

Begrip, verbinding en samen oplossingen zoeken zijn voor mij essentiële kernwoorden. Ik geloof dat het belangrijk is om aan tafel te zitten, niet alleen om ons verhaal goed te kunnen vertellen, maar ook om naar anderen te luisteren en samen die verbinding te zoeken.

Tot slot vroegen we Edith: “Heb je nog iets wat je vanuit jullie organisatie belangrijk vindt om te benadrukken in het kader van de samenwerking binnen de EBZ?”. Haar antwoord luidt als volgt: “Mijn verwachting is dat we proactief bijdragen aan oplossingen voor problemen die niet alleen bij ons, maar ook in andere sectoren spelen. We hebben het gehad over energie, arbeidsmigratie, en nog veel meer. Daar sta ik voor en daar wil ik graag een bijdrage aan leveren, in het belang van Zuid-Holland. Als glastuinbouw zijn we daar een belangrijk onderdeel van.”

© Foto: Ter Laak Orchids