Verbinding van vakmanschap en onderwijs via online leerplatform: Smitzh LLO

Het Human Capital project Smitzh Leven Lang  Ontwikkelen (LLO) gaat verder en wel onder een andere vlag: Digitalzh. We spraken over Smitzh LLO met Marie-Claire van Doremalen, werkzaam bij Koninklijke Metaalunie en projectleider en met Hans van der Steen, eveneens vertegenwoordiger van het bedrijfsleven voor dit initiatief.

Marie-Claire, als projectleider van Smitzh LLO, kun je ons vertellen over de, bij aanvang opgestelde, opgaves en doelstellingen van het project?

Marie-Claire: “Onze opgaves waren gericht op het bevorderen en ordenen van de opleidingsvraag, het adviseren over de leercultuur, de ontwikkeling van het aanbod en het certificeren en het verbinden met regulier onderwijs. Om aan deze doelstellingen te voldoen, hebben we nauw samengewerkt met partners die financieel hebben bijgedragen. Er is geld verstrekt door de provincie Zuid-Holland in samenwerking met de Economic Board Zuid-Holland maar de basis is de bijdrage van de sectorfondsen OOM, WIJ Techniek en A+O Metalektro. We hebben goed geluisterd naar de behoeften van de organisaties en het bedrijfsleven. We wilden de doelstellingen van deze organisaties en de vraag vanuit het bedrijfsleven met elkaar verbinden. De bedragen die bij aanvang waren afgesproken, zijn verhoogd gedurende de uitvoering, door groot enthousiasme.”

Beoogde kwantitatieve doelstellingen Behaalde resultaten
2.000 werknemers in de hightech-maakindustrie bijscholen  2.025 unieke personen bijgeschoold
70 bedrijven adviseren met als doel het versterken van de leercultuur binnen het bedrijf 87 bedrijven ondersteund bij het versterken van de leercultuur binnen het bedrijf
100 werkgevers ondersteunen om hun arbeid beter te gebruiken  500 bedrijven aangesloten

“Alle gestelde doelen zijn behaald. Met dank aan het enthousiasme van het bedrijfsleven. We hadden cofinanciering nodig van de bedrijven. We moesten voor 44.000 euro geschreven uren vanuit het bedrijfsleven realiseren, en in totaal is er 48.000 uur geschreven. Dat geeft al aan hoeveel tijd de bedrijven hierin steken.”, aldus Marie-Claire.

“In oZone hebben we 22 modules ontwikkeld. We hebben 33.000 actieve gebruikers bereikt.”

Hoe hebben jullie dit aangepakt?

Marie-Claire: “We hebben goed gevraagd en geluisterd: waar is er behoefte aan? We hebben de doelstellingen van dit project verbonden aan de vraag vanuit het bedrijfsleven.”

Hans: “Ik vertegenwoordig een stichting (Hygenic design network) van de MetaalUnie, waarbij we vooral bezig zijn met de herkenning van technische maatregelen op het gebied van hygiëne en van erkenning van het vakmanschap. Met onze stichting hebben we een methodiek opgesteld en hebben we de technische vakgebieden in kaart gebracht binnen de hygiënische procesindustrie. We zijn begonnen met de beroepen hygiënisch lasser, – fitter, – engineer, werkvoorbereider, projectleider en onderhoudsmonteur, alles wat nodig is voor de machines en installatie daarvan in de voedingsindustrie of farmaceutische industrie. Er is geen enkele school die hier onderwijs in biedt. Erkenning van het vakmanschap stond bij ons voorop. Wij maken hierbij gebruik van het online leerplatform oZone (www.ozone.nl/). In oZone hebben we 22 modules ontwikkeld. We hebben 33.000 actieve gebruikers bereikt.”

“Mensen in de techniek willen steeds minder een boek in hun hand krijgen.”

Wat is het voordeel van zo’n digitaal leerplatform als oZone?

Marie-Claire:  “We hebben een enquête gehouden bij bedrijven en daarmee echt de behoeftes opgehaald uit het bedrijfsleven. Naar aanleiding van de resultaten zijn modules in oZone ontwikkeld, vraaggestuurd dus. Er ontstaan vervolgens netwerken en een ‘zwaan-kleef-aan-resultaat’. Toen oZone net was gelanceerd, ontmoette ik Hans. Hij wilde een boek ontwikkelen, maar ik dacht: waarom niet via oZone, waarbij je bijvoorbeeld ook filmpjes kunt plaatsen. Mensen in de techniek willen steeds minder een boek in hun hand krijgen.”

Hans: De verbinding met Smitzh LLO voor het bedrijfsleven is dat het platform oZone ook echt meteen ingezet kan worden. Het heeft ontzettend veel los gemaakt op allerlei fronten. Naar aanleiding van de communicatie in Zuid-Holland is er een opleider in Gouda enthousiast geworden en wil hij een vakopleiding in het aanbod meenemen. Smart Industry in samenwerking met de provincie Noord-Brabant wil ook graag vergeten vakmanschap en de bijbehorende opleidingen in kaart brengen. Om dit in kaart te brengen wordt figuurlijk een ‘metrotraject’ opgezet wordt, waarbij je van het begin- naar het eindstation kan, maar ook bij alle tussenstations kunt overstappen.

De vakmensen die hun kennis en kunde in een bedrijf moeten overbrengen, willen het wel voordoen maar hebben geen tijd en kunde om dit goed uit te leggen. De kracht van technische mensen is dat ze het de hele dag voor kunnen doen, en een digitale leermodule geeft de benodigde theorie hierbij.”

“Zonder hulp van de provincie en de Economic Board Zuid-Holland was dit niet gelukt.”

Wat maakt dit online leerplatform zo’n succes en waarom is het voor bedrijven interessant?

Hans: “We geven een objectieve herkenning aan de technische maatregelen die in de markt ‘normaal’ zijn. Zonder daar een commerciële lading aan te geven. Danone en Friesland Campina stellen dit al voor hun personeel beschikbaar. In één module leggen we microbiologische corrosie uit en dat is bijvoorbeeld bij veel voedingsmiddelenbedrijven heel actueel. Er heerste een kritische noot, namelijk of digitaal leren niet te veel zelfdiscipline vraagt en of de leerlingen niet de voorkeur zouden geven aan lezen van papier. Maar het is een perfecte ondersteuning gebleken, omdat mensen zich eenvoudig kunnen voorbereiden.

Het onderhoud van dit platform vraagt ook om vakmanschap. Het moet veilig blijven en de aangeboden kennis moet actueel blijven. De diverse groepen bedrijven die erkenning van  vakmanschap wensen, bepalen zelf wat de inhoud van een opleiding moet worden (een cursus, een opleiding, een workshop) en wat voor erkenning daar uit moet komen: een diploma of certificaat. Deelnemers moeten ook gedurende de jaren punten halen om deze te behouden. Dit is vaak vereist vanuit het verzekeringswezen.”

Marie-Claire: “We hebben 17 digitale leergangen over verschillende technische onderwerpen ontwikkeld. De leergang van HDN (voedingsindustrie) is daar een van. Zonder hulp van de provincie en de Economic Board Zuid-Holland was dit niet gelukt. Het succes daarvan is dat je uit de markt haalt wat de behoefte is van de bedrijven, het is een skillsgerichte aanpak. We zijn naar de bedrijven toe gegaan met de kernvragen “Waar zijn jullie mee bezig?” en “Waar hebben jullie behoefte aan?” We hebben dit gedaan met hulp van bedrijven, inhoudelijk deskundigen en een onderwijsdeskundige. De onderwijsdeskundige heeft ervoor gezorgd dat alles ook goed leesbaar is geworden. Iedereen die interesse heeft kan zelf gratis een module inrichten in Ozone, maar je kunt het ook gebruiken als managementtool. Je kunt het openbaar maken zodat je de kennis deelt  maar je kan het ook gesloten houden voor alleen gebruik door medewerkers in jouw bedrijf.”

“Leven Lang Ontwikkelen is veel meer dan een diploma halen.”

Hoe draagt dit bij aan Leven Lang Ontwikkelen in Zuid-Holland?

Marie-Claire: Leven Lang Ontwikkelen is veel meer dan een diploma halen. Het is ook samenwerken, ook met klanten. Het is veel meer dan een boek en een docent voor de klas. Onze doelgroep bestaat uit stapelaars en doeners, gaandeweg in hun carrière zie je dat ze veel meer kunnen en meer capaciteit hebben dan enkel het diploma waarmee ze van school zijn gekomen. Leven Lang Ontwikkelen houdt in dat het vakmanschap dat ze hebben wordt behouden, verbreed, er verdieping is. Het is veel meer dan een cursus. Veel mensen zijn wel geïnteresseerd in meer kennis, gericht op hun vakgebied, maar niet in algemene theorie. Iemand die de accu van een brommer wil vervangen, gaat niet een technische opleiding volgen maar gaat gericht op zoek naar de informatie die nodig is voor het vervangen van de accu. Ik vind de termen ‘laagopgeleiden’ en hoogopgeleiden’ ook volledig onterecht, want het gaat om vakmensen.

Je kunt met dit platform ook inzicht geven in een loopbaanpad en wat er voor nodig is om dat te realiseren, zoals skills-ontwikkeling of het begeleiden van collega’s. Vaak begin je met een startsalaris, maar dat zegt nog niets over wat je met meer kennis en ervaring kan verdienen. Met inzicht in een loopbaanpad kun je je groeimogelijkheden inzien en ook de groei in salaris. We moeten vakmanschap verbreden en verdiepen en we moeten perspectief bieden.”

Smitzh LLO krijgt een vervolg in Digitalzh, de European Digital Innovation Hub voor Zuid-Holland, wat betekent dit voor het project?

Marie-Claire: Dat betekent dat het niet stopt. Integendeel. We gaan verder met al het moois dat uit Smitzh LLO is gekomen. De mensen die betrokken zijn, zijn echt enthousiast geworden. We zijn onderdeel van Digitalzh en verbinden ons daarmee met andere organisaties en projecten die zich ook in willen zetten voor digitale ontwikkeling. Maar we willen vooral de dingen die we al hebben gedaan en waar we goed in zijn voortzetten. Er is nog wel een weg te gaan als het gaat om docenten. Zij kijken vaak nog heel erg naar wat er verplicht is vanuit het onderwijscurriculum, wij bieden dit gratis vanuit een andere benadering aan. Daar willen we graag een slag in slaan.”