Groeiagenda Conferentie: oproep aan de overheid om met duidelijke, doordachte regelgeving te komen rondom brede welvaart

Brede welvaart is een concept dat de afgelopen tijd meer en meer onder het vergrootglas is komen te liggen in Zuid-Holland. De welvaart in onze regio gaat namelijk niet alleen over geld, maar reikt verder dan dat. Het is belangrijk om naast het BNP ook sociale en ecologische welzijnsindicatoren mee te nemen wanneer wordt gekeken naar welvaart. Iedereen verdient een acceptabel niveau van brede welvaart. De analyses van onder andere de Rabobank wijzen uit dat de brede welvaart in Zuid-Holland achterblijft op het Nederlands gemiddelde. Het concept ‘brede welvaart’ stond dan ook centraal tijdens de tweede Groeiagenda Conferentie. Vertegenwoordigers van de 80 partners van de Groeiagenda Zuid-Holland en andere geïnteresseerden kwamen eind juni samen. De Groeiagenda Zuid-Holland is een initiatief om samen te werken aan kansen en uitdagingen in de regio.

Scheiding doorbreken

Prof. Dr. Martin de Jong lichtte toe wat brede welvaart is door het expliciet af te zetten tegen ‘enge welvaart’. Volgens Martin de Jong wordt bij enge welvaart alleen gekeken naar het Bruto Nationaal Product, een indicator van financiële rijkdom. Hij liet zien dat de beleving van brede welvaart gekoppeld is aan een ruimtelijke uitdaging: steeds meer heeft de ‘creatieve klasse’, de mensen die vooral met hun hoofd werken, de betere plekken in de stad opgeëist. Dichter bij scholen, ziekenhuizen, in het groen, schoner, beter bereikbaar. Zo ontstaat een scheiding die je doelbewust moet willen doorbreken.

Rol voor bedrijven en overheid

Otto Raspe, hoofd Rabo Research Regio’s, Innovatie, Duurzaamheid en Ondernemerschap, zei blij te zijn dat het coalitieakkoord van het nieuwe provinciebestuur brede welvaart centraal zet. Want het onderzoek van de Rabobank, waarbij jaarlijks 10.000 mensen geïnterviewd worden, laat zien dat Zuid-Holland, ondanks alle potentieel, lager scoort dan de rest van Nederland als het om brede welvaart gaat. Hij deed een oproep aan de Groeiagenda Zuid-Holland om ervoor te zorgen dat méér bedrijven opschuiven van de middenmoot naar de kopgroep van ondernemers die hun schouders onder de grote veranderingen zetten waar we als samenleving doorheen gaan. Hij vertelde dat 10% van de bedrijven koploper is en dat deze groep laat zien wat de transitie teweegbrengt voor de brede welvaart. EBZ staat Zuid-Hollandse partijen ten volste bij in deze transities, die vervolgens kunnen dienen als voorbeeld voor de rest: dus ook het kleiner mkb.

Ook Fedde Sonnema, directeur van DSM Delft en van de Biotech Campus Delft, benadrukte de rol van bedrijven en riep de overheid op om met duidelijke, doordachte regelgeving te komen. Hij pleit voor relevante regelgeving die, juist door duurzaamheid te stimuleren, zorgt dat industrie en regio samenwerken. Als voorbeeld noemde hij biobased grondstoffen. Onze overheid heeft de toepassing ervan in brandstoffen gestimuleerd, maar voor biobased materialen was er geen kader of beleidsmatige druk, waardoor Nederland hierin achterloopt. In Zuid-Holland bevindt zich het grootste biobased cluster van Europa, maar daarnaast ook het grootste petrochemische cluster van de wereld, de grootste zeehaven van Europa, infrastructuur en verbindingen naar het achterland, sterke ecosystemen, en kennisinstellingen van wereldformaat. Zuid-Holland heeft daarom een unieke uitgangspositie om een belangrijke rol te spelen in de circulaire economie. Het DNA van Zuid-Holland vraagt dus om een actieve rol in de circulaire economie. De EBZ neemt hierin een actieve houding aan als onderdeel van de Groeiagenda Zuid-Holland en ondersteunt daarom een taskforce op het gebied van circulaire economie.

Dat de provincie die rol voor zichzelf ziet, werd beaamd door de directeur Economie, Ton Jonker. Hij gaf aan dat er uiterlijk 2025 een brede welvaartsagenda Zuid-Holland wordt geformuleerd. Tegelijk is er een grote uitdaging om voldoende fysieke ruimte te hebben voor alle zaken die we in de provincie nodig hebben. We zullen deze slim en multifunctioneel moeten inzetten. Waar de provincie eerder in een faciliterende rol zat (‘We proberen zoveel als we kunnen mogelijk te maken’), zal ze nu veel meer gaan sturen op wat wel en wat niet kan.

Van groei naar bloei

Paul Schenderling, econoom, schrijver en spreker rondde de conferentie af met een vlammend betoog over ‘postgroei’. Hij liet zien dat kleine, marginale veranderingen de wereld niet gaan redden. Van de 9 wereldwijde ecosystemen die het leven op aarde mogelijk maken, zijn bij 6 al de grenzen overschreden. Als maatschappij moeten we loskomen van een eenzijdige focus op economische en consumptiegroei. We moeten zorgen dat we groeien in kwaliteit van leven, naar ‘een gelukkiger Nederland dat binnen de draagkracht van de aarde leeft’, oftewel ‘van groei naar bloei’.

Ed Brinksma, Voorzitter van het College van Bestuur van Erasmus Universiteit Rotterdam: “Wij zijn één van de rijkste landen ter wereld en we hebben niet genoeg leraren voor de klas. We hebben ecologische problemen, we hebben sociale problemen. Kortom, het systeem werkt niet meer als we alleen maar op geld sturen. Dus we moeten ook echt op een bredere manier over welzijn en welvaart nadenken.”

Urgentie om in Zuid-Holland te investeren blijft groot

In 2021 presenteerde een brede coalitie van 80 partijen in Zuid-Holland de Groeiagenda Zuid-Holland. Die is nodig omdat de regio voor grote uitdagingen staat. In Zuid-Holland wonen 3,7 miljoen mensen en de komende decennia komen er nog eens 400.000 mensen bij. Dat zet druk op de woningmarkt, arbeidsmarkt en bereikbaarheid. In Zuid-Holland worden ruim 200.000 nieuwe woningen gebouwd, een kwart van het aantal dat in Nederland nodig is. Zuid-Holland is ook de plek waar de energietransitie moet plaatsvinden en kan 40% van de nationale CO2 reductie leveren. De uitdagingen hebben door hun omvang nationale urgentie. Gezamenlijke investeringen van rijk, regio, bedrijven en kennisinstellingen in de Groeiagenda Zuid-Holland leiden tot 12% extra economische groei en 120.000 nieuwe banen.

Meer weten over de door het Groeifonds geselecteerde projecten? Kijk hier.

Innovatiekracht Zuid-Holland draagt bij aan projecten Nationaal Groeifonds

Vrijdag 30 juni zijn de resultaten van de derde ronde van het Nationaal Groeifonds gepresenteerd. In totaal kregen 18 projectvoorstellen uit Zuid-Holland geld toegezegd en daarmee kunnen kennisinstellingen en bedrijven uit deze regio bijdragen aan de versterking van de innovatiekracht van Nederland. We zijn daarom blij met deze toekenningen en trots op de partners van de Groeiagenda Zuid-Holland. Voor de zogenaamde subsidieroute vraagt Zuid-Holland om extra aandacht, zodat het potentieel hiervan in de toekomst beter kan worden benut.

Met het Nationaal Groeifonds financiert de nationale overheid projecten die duurzame economische groei voor Nederland stimuleren. 30 juni 2023 werden de resultaten van de derde ronde bekendgemaakt: 18 voorstellen kregen geld toegezegd. In totaal gaat het om meer dan 4 miljard euro.

Bij veel van deze projecten zijn kennisinstellingen en bedrijven uit Zuid-Holland nauw betrokken. Het laat zien hoe sterk de innovatiekracht van onze provincie is. Zo draagt Zuid-Holland niet alleen bij aan de sterke, internationale positie van Nederland, maar ook aan de veranderingen die we als regio doormaken. Van duurzame energie en grondstoffen, investeren in zorg en onderwijs, tot een toekomstbestendige landbouw.

Het Nationaal Groeifonds stimuleert de samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Deze aanpak werpt zijn vruchten af. Zo zien we dat projecten uit vorige rondes nu op koerssnelheid komen. Quantum Delta NL bijvoorbeeld, waarbij TNO en de universiteiten van Delft en Leiden betrokken zijn, krijgt extra budget voor de internationale uitbreiding van het programma. De Franse president Macron toonde onlangs bij zijn staatsbezoek aan Nederland grote belangstelling voor het project.

Meindert Stolk, gedeputeerde Economie en EBZ-lid: “Het maakt me trots dat we zoveel Zuid-Hollandse partijen terugzien in de door het Nationaal Groeifonds gefinancierde projecten. Onze regio staat sterk in innovatie en samenwerking tussen kennispartijen en commerciële bedrijven. Die kracht maakt dat gelden als die van dit fonds naar onze regio stromen om het goede werk wat we doen te versterken en te versnellen.”

Tim van der Hagen, voorzitter College van Bestuur TU Delft en EBZ-lid: “Zuid-Hollandse bedrijven en kennisinstellingen hebben sleutelposities in de huidige nationale, Europese en mondiale waardeketens. De aanwezigheid van zoveel kennis en ondernemerschap, dat is onze unieke kracht. Als TU Delft willen wij de grote transities helpen versnellen op het gebied van klimaat, energie en duurzaamheid. Radicale innovatie is daarbij nodig. De investeringen uit het Groeifonds maken het mogelijk samen met onze partners nog meer te versnellen op deze thema’s.”

Extra aandacht zal in de toekomst worden besteed aan de middelen die Zuid-Hollandse bedrijven, kennisinstellingen en overige organisaties rechtstreeks kunnen aanvragen via de subsidieroute. Het aanvragen van deze middelen via de subsidieroute is dit jaar geïntroduceerd. Veel partijen hebben geld, tijd en energie in deze route gestoken en blijkbaar is er een mismatch met de (wijze van) uitvragen. Om het potentieel van de subsidieroute beter te benutten, zal deze mismatch in de toekomst worden aangepakt.

Een overzicht van de projecten die in de derde ronde van het Nationaal Groeifonds gefinancierd worden:

6G Future Network Services
Digitale technologieën spelen een rol in alle aspecten van ons leven en dragen bij aan het verdienvermogen van alle sectoren in onze economie. Na de ontwikkeling van 5G begint wereldwijd nu de voorbereiding van 6G mobiele netwerken. Het Future Network Services programma zet in op een sleutelrol voor Nederland in deze ontwikkeling, door te investeren in onderzoek en ontwikkeling, innovatieve toepassingen en versterking van het 6G-ecosysteem van bedrijven, kennisinstellingen en overheden.

Volg het Future Network Services programma op LinkedIn.

 

Biobased Circular (BBC)
Op dit moment wordt gebruikgemaakt van fossiele grondstoffen om kunststoffen te maken. Meestal betekent dit dat de grondstoffen worden gedolven en verwerkt tot materiaal dat na gebruik wordt verbrand. Er wordt dus gebruikgemaakt van een beperkte bron aan grondstoffen én het brengt veel uitstoot van schadelijke stoffen met zich mee. Biobased Circular zet in op de productie van kunststoffen op basis van plantaardige (biobased) bronnen, die zo worden gemaakt dat ze gerecycleerd (en dus niet verbrand) worden.

Het Nationaal Groeifonds investeert in BioBased Circular vanwege de sterke positie die Nederland nu al heeft in biobased productie. We hebben een sterke chemische sector, toonaangevende bedrijven met vernieuwende technologie, een efficiënte agrifoodsector en een uitstekende basis aan kennis, onder meer bij TUDelft. Deze veelbelovende combinatie kan volgens het Nationaal Groeifonds worden omgezet in nieuwe economische activiteit, werkgelegenheid en vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.

Lees meer op de websites van Topsector Agri&Food en Groene Chemie.

 

Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie (CPBT)
Tot voor kort waren dierproeven de belangrijkste methode om biomedische kennis om te zetten naar praktische toepassingen. Echter, dierproeven worden steeds meer bekritiseerd vanwege verschillende redenen: ze zijn vaak geen goede weergave van de werkelijkheid, nemen veel tijd en geld in beslag, en veroorzaken dierenleed. CPBT (Center for Proefdiervrije Biomedische Technologie) is van plan om een compleet nieuwe benadering te ontwikkelen met behulp van proefdiervrije technologie. Dit baanbrekende initiatief zal Nederland wereldwijd op de kaart zetten als leider in proefdiervrije innovatie.

Lees meer op de projectpagina van het Nationaal Groeifonds.

 

Charging Energy Hubs
Met emissievrije zones die vanaf 2025 het stadsvervoer veranderen, zal de vraag naar elektrisch transport sterk toenemen. Maar het elektriciteitsnet heeft moeite om aan de groeiende behoefte aan snelle oplaadinfrastructuur te voldoen. Het project biedt een oplossing met slimme energiesystemen. Deze systemen integreren laadpalen, hernieuwbare energiebronnen, energieopslag en lokale gebruikers. Zo kunnen ze flexibel reageren op piekmomenten en problemen met de elektriciteitsvoorziening. Dit vermindert de druk op het netwerk en maakt investeringen in oplaadinfrastructuur rendabel.

Lees meer op de website van Heliox (engelstalig).

 

Creative Industries Immersive Impact Coalition (CIIIC)
Immersive Experiences (IX), zoals virtual reality (VR) en augmented reality (AR), zijn de drijvende kracht achter de derde digitale transitie. Ze hebben een enorme impact op ons dagelijks leven, werk, leren en vrije tijd. IX neemt onze zintuigen mee naar een andere digitale realiteit. Het CIIIC-voorstel richt zich op het aanpakken van obstakels die de leidende positie van Nederland op het gebied van IX bedreigen, zoals kennis- en methodologietekorten, gebrek aan gespecialiseerd personeel en fragmentatie in het ecosysteem. Door samen te werken met de creatieve industrie, media en cultuursector, stelt CIIIC hen in staat om de groei van content voor Immersive Experiences in Nederland te stimuleren. Met verschillende open calls zal de hele sector kunnen profiteren van dit programma.

Lees meer op de website van ClickNL.

 

Deltaplan Valorisatie
In Nederland wordt er veel succesvol wetenschappelijk onderzoek verricht. Maar het blijkt vaak moeilijk om deze kennis daadwerkelijk toe te passen in de praktijk. Het Deltaplan Valorisatie heeft als doel om hier verandering in te brengen. Ze willen dit bereiken door middel van een nationale ondersteuningsorganisatie, financieringsmogelijkheden en regionale ‘hubs’. In deze ‘hubs’ werken kennisinstellingen en private partners samen op specifieke thema’s om de vertaling van kennis naar praktische toepassingen te bevorderen.

Lees meer op de websites van Universiteiten van Nederland, Nederlandse Federatie voor Universitaire Medische Centra of Vereniging Hogescholen.

 

Digital United Training Concepts for Healthcare (DUTCH)
Nederland heeft te maken met een oplopend tekort aan personeel in de zorg. DUTCH wil ervoor zorgen dat er minder mensen uit hun werk in de zorg stappen, meer mensen ervoor kiezen om in de zorg te gaan werken en er voldoende mogelijkheden zijn voor bij- en nascholing. Ze zetten in op de ontwikkeling van vernieuwende opleidingsvormen met Extended Reality (XR)-technologie. Hierdoor zijn zorgverleners in opleiding voor toepassing in de praktijk niet enkel afhankelijk van de patiënten die op hun pad komen. Zorgverleners kunnen daardoor sneller worden opgeleid, wat de werkdruk in de zorgsector verlaagt en de aantrekkelijkheid van zorgopleidingen vergroot. Ook opent het de deur naar meer technologische toepassingen in de zorg.

Lees meer op de website van DUTCH.

 

Groeien met Groen Staal
Groeien met Groen Staal heeft als doel om de staalindustrie duurzamer te maken en sneller te transformeren naar een milieuvriendelijke sector. Het project wil dit bereiken door samen te werken met maakbedrijven en innovaties te stimuleren. Hierbij ligt de focus op het verminderen van schadelijke uitstoot, zoals CO2, en het hergebruiken van grondstoffen. Op deze manier wordt er gewerkt aan een groenere staalindustrie die beter voor het milieu is en tegelijkertijd internationaal competitief kan blijven.

In dit artikel vertelt projectpartner TUDelft meer over groen staal.

 

Holomicrobioom Initiatief
Microbiomen — overal om ons heen aanwezige gemeenschappen van micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en virussen — hebben grote effecten op de gezondheid van mens, dier, plant en milieu. In ons voedselsysteem vormen vele losse microbiomen samen één groot en hecht netwerk: een ‘holomicrobioom’.
Het Holomicrobiome Initiative gaat dat holomicrobioom nauwkeurig in kaart brengen en, met hulp van artificial intelligence, analyseren en voorspellen hoe alle onderdelen op elkaar inwerken. Dat gaat leiden tot nieuwe, betere producten en diensten voor de landbouw, de voedselproductie en de gezondheidszorg, en dus voor een samenleving met meer gezondheid en duurzaamheid.

Lees meer op de website van het Holomicrobioom Initiatief.

 

Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting
De kwaliteit van schoolgebouwen heeft een duidelijke invloed op de gezondheid en prestaties van zowel leerlingen als leraren. Het is duidelijk dat er ruimte is voor verbetering van deze kwaliteit. Dit innovatievoorstel heeft als doel zowel de kwaliteit te verbeteren als kosten te besparen bij het bouwen van nieuwe schoolgebouwen. Hierdoor krijgt de kwaliteit van de schoolgebouwen en dus ook de kwaliteit van het onderwijs een blijvende boost.

Lees meer op de website van Ruimte OK.

 

Investeren in het talent van de toekomst!
Er is een groot tekort aan mensen met kennis en vaardigheden op het gebied van bèta-techniek (wetenschap en techniek) op de arbeidsmarkt. Dit tekort heeft directe gevolgen voor belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen. Bovendien hebben veel toekomstige plannen die worden ondersteund door het Nationaal Groeifonds juist bèta-technisch talent nodig om hun beoogde impact te kunnen realiseren. Het voorstel “Investeren in het talent van de toekomst!” heeft als doel om alle kinderen en jongeren in het basis- en voortgezet onderwijs kennis te laten maken met de mogelijkheden op het gebied van (natuur)wetenschap, techniek, technologie en ICT. Op deze manier krijgt elke leerling de kans om zijn of haar talenten te ontwikkelen en volwaardig deel te nemen aan onze steeds meer technologische en digitale samenleving. Er wordt altijd een verbinding gelegd met de praktijk en maatschappelijke context, zoals klimaat en duurzaamheid.

Lees meer op de website van Platform Talent voor Technologie.

 

Maritiem Masterplan 2.0
De maritieme sector is erg belangrijk voor de economie van Nederland. Helaas draagt de internationale scheepvaart ook bij aan de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, namelijk 3%. Het Maritiem Masterplan heeft als doel om de overgang naar duurzame energie in de maritieme sector te versnellen. Dit willen ze bereiken door de ontwikkeling, bouw en inzet van veertig demonstratieschepen die varen op alternatieve brandstoffen zoals waterstof, methanol en LNG met carbon capture. Deze schepen zullen worden gebruikt in de kust- en binnenvaart, natte waterbouw, offshore wind en maritieme veiligheid.

Lees meer op de website van Maritiem Masterplan.

 

Material Independence & Circular Batteries
In de overgang van energie uit fossiele grondstoffen als gas en olie naar duurzame energieopwekking zullen batterijen een belangrijke rol spelen. Om energie tijdelijk op te slaan en zo vraag en aanbod van energie op elkaar af te stemmen, maar ook voor elektrisch vervoer. Het programma Material Independence & Circular Batteries wil Nederland verder op de kaart zetten binnen de internationale batterijsector en ervoor zorgen dat Nederland minder afhankelijk wordt van internationale leveranciers van grondstoffen en batterijonderdelen.

Lees meer op de website van Battery Competence Cluster.

 

Meer uren werkt!
Meer uren werkt! wil dat mensen die in deeltijd werken en eigenlijk meer willen werken, de kans krijgen om dat ook daadwerkelijk te doen. Dit is goed voor de economie en zorgt ervoor dat deeltijdwerkers financieel zelfstandig zijn. Het project pakt obstakels aan met bewezen methoden en onderzoekt andere belemmeringen die mensen ervan weerhouden meer te werken. Denk aan flexibele werktijden, combinatiebanen en begrip voor mantelzorg. Door naar al deze aspecten te kijken, komen er oplossingen die mensen helpen om meer uren te kunnen maken.

Lees meer over het project op de website van het Nationaal Groeifonds.

 

Nationale Aanpak Professionalisering van Leraren (NAPL)
Goed onderwijs en goed opgeleide mensen zijn belangrijk voor onze welvaart en welzijn. Leraren spelen een essentiële rol bij het bieden van goed onderwijs. Momenteel is de ontwikkeling van leraren in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs erg versnipperd en sluit het niet goed aan bij wetenschappelijke inzichten. De Nationale Aanpak Professionalisering van Leraren ondersteunt leraren bij hun professionele groei, nadat ze hun basisopleiding hebben afgerond. Dit zal leiden tot beter onderwijs en maakt het beroep van leraar ook aantrekkelijker. Hierdoor wordt ook het lerarentekort verminderd.

Lees meer over het project op de website van het Nationaal Groeifonds.

 

POLARIS (Pathway towards Opportunities for Large scale Applications of Radically integrated systems)
POLARIS bouwt de toppositie van Nederland in complexe micro-elektronische Radio Frequency (RF) systemen uit. Het programma verbindt drie hoogtechnologische sectoren waarin Nederlandse bedrijven al internationale top 3 behoren met elkaar: radar, MRI en telecom. Door deze samenwerking kunnen radicale innovaties op RF-technologie versneld en nieuwe onderscheidende producten ontwikkeld worden.

Het programma POLARIS wordt in deze video uitgelegd.

 

Re-Ge-NL (Regeneratieve Landbouw)
Re-Ge-NL werkt aan een landbouw die voedselproductie combineert met natuurherstel: regeneratieve landbouw. In een regeneratieve landbouwsector gaat landbouw samen met bodemverbetering, herstel van bodemleven en natuur en een goed verdienmodel voor boeren. In 2030 wil het project met 1.000 boeren de overstap van traditionele naar regeneratieve landbouw hebben gemaakt. Re-Ge-NL wil daarmee een leidend voorbeeld voor de sector worden in Nederland en internationaal.

Lees meer op de website van Next Food Collective.

 

SolarNL: Circulaire geïntegreerde hoogrendements zonnepanelen
Het aanbod aan zonne-energie neemt snel toe in Nederland. Het speelt een belangrijke rol in de overgang van energie uit fossiele grondstoffen als gas en olie naar duurzame energieopwekking. Maar ook in de onafhankelijkheid van andere landen en regio’s waar het gaat om energie. SolarNL zet in op een grootschalige productie van Nederlandse zonnepanelen, die makkelijk te recyclen zijn, mooier ingepast kunnen worden en ook toepasbaar zijn op voertuigen of op daken die niet geschikt zijn voor standaardpanelen.

Lees meer op de website van SolarNL.