Nederland staat voor de opgave om in 2050 CO2-neutraal te zijn. Dat vraagt om een enorme verandering in het energiesysteem. Zeker voor Zuid-Holland, waar veel industrie aanwezig is en mensen dicht op elkaar leven. Digitale oplossingen, vaak gedreven door data science en artificial intelligence (AI) kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Om beter inzicht te krijgen in de uitdagingen en kansen in onze regio, hebben InnovationQuarter, TU Delft en nlmtd een verkenning uitgevoerd naar AI als versneller van de energietransitie. Acht key challenges werden geïdentificeerd waar de komende jaren kansen liggen voor AI-gedreven toepassingen.

Wat is er onderzocht?

Tijdens de verkenning, die is opgestart vanuit het samenwerkingsverband AI hub Zuid-Holland, werd met hoofdrolspelers in de Zuid-Hollandse energietransitie gesproken, zoals bedrijven op het gebied van opwekking, transport, opslag en distributie van energie; maar ook met gebouweigenaren, spelers uit de industrie, trading/retail en overheden. Hieruit zijn zo’n 40 uitdagingen en obstakels voor de energiesector geformuleerd. Vervolgens is er meegedacht door bedrijven die AI en smart data oplossingen leveren, zoals startups en kennisorganisaties. Hun bijdrage maakte inzichtelijk welke mogelijkheden en kansen er zijn om de benoemde uitdagingen met AI op te lossen. Aan alle partijen werd gevraagd de uitdagingen te prioriteren op belang, impact en urgentie.

Acht key challenges

Door de bijdragen van probleemhouders en oplossingshouders te combineren, konden acht key challenges worden geïdentificeerd die van belang zijn voor de Nederlandse energiesector. Drie daarvan zijn extra belangrijk voor Zuid-Holland, omdat deze passen bij het profiel en omvang van de zware industrie in de regio.

1. Het maximaliseren van de (eigen) energieproductie

Het maximaliseren van de eigen productie van energie en warmte door de industrie is één van de key challenges. In de industrie wordt veel energie gebruikt en komt veel warmte vrij. Soms staat productie stil, soms wordt er terug geleverd aan het net. Wanneer vraag en aanbod beter bij elkaar gebracht kunnen worden, kan de productie van ieder bedrijf worden gemaximaliseerd. AI-oplossingen kunnen helpen bij handel tussen bedrijven (micro-trading). Door het beter voorspellen van de vraag en het aanbod (production en demand forecasting) wordt het mogelijk te maximaliseren op basis van verwachtingen. Een voorbeeld van een AI-startup actief op dit terrein is Whiffle. Dit Delftse bedrijf is gespecialiseerd in ultra nauwkeurige weersvoorspellingen en gebruikt daarvoor technieken als computer vision, deep learning, 3D visualisation, predictive analytics en beeldherkenning. Wanneer heel gedetailleerd voorspeld wordt hoe hard het gaat waaien, is het bijvoorbeeld makkelijker in te schatten hoeveel elektriciteit een windmolenpark op een bepaald moment kan leveren.

2. Het optimaliseren van onderhoud

Door onderhoud en storingen op ongewenste momenten kan niet altijd optimaal worden voorzien in de energiebehoefte. Met AI-oplossingen zoals predictive maintenance kunnen assets op een slimme manier onderhouden worden en kan men storingen voor zijn. Een voorbeeld van een AI-startup is Samotics. Dit Leidse bedrijf richt zich bijvoorbeeld op storingsdetectietechnologie in machines die worden gebruikt door de industrie. Het doel daarvan is het verminderen van risico’s, het verlagen van kosten, het besparen van energie en het maken van een einde aan ongeplande downtime.

3. Het voorsorteren op de waterstofeconomie

Op dit moment gebruiken we in Nederland waterstof vooral in de industrie als bouwsteen om andere stoffen en materialen te produceren. De komende jaren zal waterstof meer gebruikt worden als energiedrager: een stof waarin energie is opgeslagen, die bij verbranding weer vrijkomt. AI kan een rol gaan spelen in berekeningen tussen verschillende energiedragers, on demand productie en het traceren van herkomst van energie.   Omdat er nog gewerkt wordt aan de waterstofeconomie is het logisch dat hier nog niet veel AI-startups in actief zijn. De verwachting is dat er in dit domein over 5-10 jaar grote uitdagingen ontstaan waar bedrijven op kunnen inspelen.

Toekomstbestendig energienetwerk

Andere grote uitdagingen op het gebied van AI in de Nederlandse energiesector richten zich voornamelijk op het toekomstbestendig maken van het energienetwerk: demand- en production forecasting in de gebouwde omgeving, asset management, het optimaliseren van het beheer- en real-time inzicht in het elektriciteitsnet.

In het opgeleverde rapport zijn al deze uitdagingen, inclusief mogelijke toepassingsgebieden, overzichtelijk in kaart gebracht. Daarnaast bevat het diverse adviezen, showcases, en een overzicht van het landschap van Zuid-Hollandse AI-startups die actief zijn in het energiedomein. Voorbeelden zijn Clockworks (intelligent imaging), Graydent (digital twin), Sobolt (deep learning) en Crownstone (smart hardware).

Vervolg en ondersteuning

De TU Delft ziet AI, data en digitalisatie als essentieel om grote wetenschappelijke en maatschappelijk uitdagingen op te lossen en is in Nederland één van de grote AI spelers. De TU Delft zal deze verkenning gebruiken om haar onderzoeksagenda verder aan te scherpen en gericht met publieke en private partijen aan de slag te gaan om oplossingen te ontwikkelen en te testen. Hierin wordt nauw samen opgetrokken met de regionale netbeheerders.

InnovationQuarter wil bedrijven helpen innovaties te ontwikkelen en klanten en partners te vinden om samen aan de grote uitdagingen te werken. Er zijn diverse bestaande middelen zoals innovatieprogramma’s, subsidie, fieldlabs en fondsen waarin InnovationQuarter de weg kan wijzen. Daarnaast wordt gekeken of er extra instrumenten nodig zijn.

Begin volgend jaar zullen informatiesessies worden georganiseerd waarin de verkenning wordt besproken en geïnteresseerden meer kunnen horen over de ondersteunings- en samenwerkingsmogelijkheden.

Na een succesvolle pilotfase gaat in Zuid-Holland het instroomproject Van Bank naar Bouw en Techniek vanaf 1 januari met volle kracht verder. De deelnemende partijen hebben dat besluit donderdag 25 november in een online bijeenkomst met handtekeningen bekrachtigd.

Waar zowel de Bouw & Infra als de Installatiebranches zitten te springen om personeel, staan in de banken- en de verzekeringssectoren door allerlei automatiseringsslagen honderden banen op de tocht. Reden voor Bouwend Nederland en Techniek Nederland om gezamenlijk te zoeken naar een goede manier om mensen die de banken- en verzekeringssector willen of moeten verlaten, de overstap naar de bouw of de techniek te laten maken. Eind 2019 startte Van Bank naar Bouw en Techniek gestart met de pilotfase, mede dankzij de financiële bijdrage van de provincie Zuid-Holland voor een kwartiermaker.

Gedeputeerde Willy de Zoete (Economie – Human Capital): “In Zuid-Holland staan bedrijfsleven en werknemers samen voor de uitdaging om ook in de toekomst concurrerend, innovatief en duurzaam te zijn. Dat betekent dat banen verdwijnen en nieuwe banen en mogelijkheden ontstaan, met noodzakelijke nieuwe of andere vaardigheden en kennis. Dankzij deelname aan Human Capital Agenda-projecten zoals van Bank naar Bouw en Techniek draagt de provincie bij aan het voor de toekomst slagvaardig maken van de Zuid-Hollandse werknemer en de Zuid-Hollandse ondernemingen.”

Geleidelijk proces voor grote stap
Deelakkoord Van Bank naar Bouw en Techniek, onderdeel van de Human Capital Agenda, is gericht op personeel van niveau mbo-3 tot en met hbo en is bedoeld om onder meer hypotheekadviseurs en financieel adviseurs versneld om te scholen tot bijvoorbeeld BIM-modelleur, werkvoorbereider en kostencalculator. In een ‘learning by doing’-proces is daar samen met onder meer de branche-organisaties van de banken en de verzekeraars een succesvol omscholingstraject voor ontwikkeld. Het bestaat uit zeven zogenoemde stepping stones. Van een eerste (online) informatiebijeenkomst leiden deze via onder andere een online matchingstool op vaardigheden de ‘Paskamer’ tot een modulaire opleiding of training. En als alles goed gaat uiteindelijk tot een overstap naar een passende baan in de bouw of de techniek.

Persoonlijke begeleiding
De ondertekening van het deelakkoord is goed nieuws voor de bouw- en installatiesector. Naar verwachting zullen er in de periode 2022-2025 ruim 60.000 nieuwe arbeidskrachten nodig zijn in de bouwsector. Verder kampt de installatiebranche momenteel al met 20.000 structureel onvervulbare vacatures en de verwachting is dat dit getal met zo’n 3000 per jaar oploopt. Een deel daarvan zal vanuit andere sectoren moeten komen. Met alleen al in Zuid-Holland naar verwachting honderden boventalligen, biedt de banken- en verzekeringssector een behoorlijk potentieel.

Tijdens de pilotfase hebben in de provincie alvast 20 mensen de overstap gemaakt. Belangrijk is natuurlijk dat zoveel mogelijk van de circa 150 mensen die momenteel in het traject zitten, dat voorbeeld volgen. De kans daarop is nu enorm gestegen, meent Erik van Engelen, algemeen directeur van Techniek Nederland: “Voor werknemers die nu nog werken bij banken of verzekeraars is er een prachtig carrièreperspectief in de snelgroeiende installatiebranche. Het gaat daarbij niet alleen om banen als technicus. Er zijn óók mogelijkheden voor bijvoorbeeld data-analisten, ict-ers, projectleiders, marketeers en financieel professionals. Werken in de techniek is geweldig. Je ziet dagelijks het resultaat van je werk én draagt bij aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken zoals de energietransitie, innovaties in de zorg of de modernisering van onze infrastructuur.”

Vanwege het succes van de pilotfase en met het oog op de toenemende vraag naar nieuwe werknemers is het idee om het project niet te beperken tot de financiële wereld. Het voornemen is om ook met andere krimpsectoren zoals de olie- en gasindustrie de samenwerking te intensiveren.

Partijen
Het deelakkoord Van Bank naar Bouw en Techniek werd donderdag 25 november ondertekend door Fries Heinis van Bouwend Nederland, Erik van Engelen van Techniek Nederland, Jeffrey van Meerkerk van Economic Board Zuid-Holland en Peter Smit van Leerwerkakkoord Rotterdam.

Human Capital
Deelakkoord Van Bank naar Bouw en Techniek is onderdeel van het bredere Human Capital Akkoord. Dat akkoord werd in juni 2019 ondertekend door 66 partijen en sectoren in Zuid-Holland. De provincie Zuid-Holland en Economic Board Zuid-Holland zijn de initiatiefnemers van het Human Capital Akkoord. Het heeft als doel het talent van werkenden optimaal te benutten. Lees op de website van Economic Board Zuid-Holland meer over het Human Capital Akkoord.

Snelle technologische ontwikkelingen stellen nieuwe eisen aan de kennis en kunde van medewerkers op het Leiden Bio Science Park. Bedrijven en onderwijsinstellingen werken daar aan verbetering van  welzijn en gezondheid van mensen in binnen- en buitenland. Net zoals in veel andere sectoren, verandert het werk bij de bedrijven op het Bio Science Park. Om ervoor te zorgen dat medewerkers hun vaardigheden blijven ontwikkelen, investeert de provincie via het Human Capital Akkoord €140.000 in het Human Capital deelakkoord Ecosysteem LLO (Leven Lang Ontwikkelen) Bio Sciences. Dit initiatief voeren de partners van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV) Bio Sciences uit, onder aanvoering van mboRijnland.

Learning Community
Het Ecosysteem LLO Bio Sciences zal een zogenaamde Learning Community tot stand brengen op mbo- en hbo-niveau. Leven Lang Ontwikkelen (LLO) ligt aan de basis van deze community. Dit houdt in dat werknemers tijdens hun loopbaan kunnen blijven leren om hun vaardigheden en kennis up-to-date te houden via onder meer cursussen, trainingen en masterclasses.

Gedeputeerde Willy de Zoete (Economie – Human Capital): ”De toekomst van de Zuid-Hollandse economie krijgt een extra impuls als werknemers en bedrijven blijvend investeren in het continue ontwikkelen en verwerven van nieuwe kennis. De provincie investeert daarom in programma’s die leven lang ontwikkelen stimuleren. Het mogelijk maken van het verwerven van nieuwe kennis zorgt zo voor nieuwe mogelijkheden in een innovatief Zuid-Holland.”

200 werknemers bijscholen
Het plan is om 200 werknemers bij te scholen. Onderwerpen waar de medewerkers (meer) over zullen leren zijn onder meer Bio Informatica, Good Manufacturing Practices (GMP) en Regenerative Medicine. Ook zijn er trainingen voor digitale vaardigheden. CIV-partners Hogeschool Leiden en Biotech Training Facility (BTF) zorgen voor de scholing. Maria Plug, manager Centrum Bioscience en Diagnostiek van de Hogeschool Leiden, vertelt: “Samen zorgen we ervoor dat kennis en vaardigheden op het Leiden Bio Science Park altijd up-to-date zijn. Door met ons nascholingscentrum samen met de BTF op te trekken met bedrijven, kunnen wij onze trainingen voor professionals perfect afstemmen op hun dagelijkse praktijk. Door die wisselwerking vloeit kennis uit de bedrijven ook soepel terug in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs.”

Human Capital
Ecosysteem LLO Bio Sciences is onderdeel van het bredere Human Capital Akkoord. Dat akkoord werd in juni 2019 ondertekend door 66 partijen en sectoren in Zuid-Holland. De provincie Zuid-Holland en Economic Board Zuid-Holland zijn de initiatiefnemers van het Human Capital Akkoord. Het heeft als doel het talent van werkenden optimaal te benutten. Lees hier meer over het Human Capital Akkoord.

 

Bouwbedrijven in de Grond- Weg- en Waterbouwsector (GWW) staan aan het begin van een professionaliseringslag: digitalisering. Digitalisering is nodig om werkprocessen datagedreven te maken. Met datagedreven werken is namelijk veel winst te behalen. Voor de bedrijven in de sector zelf, maar ook voor hun opdrachtgevers. Belangrijk is dat vraag en aanbod op elkaar aansluiten, dat GWW-bedrijven en opdrachtgevers elkaar verstaan en dat zij op dezelfde manier hun projectinformatie uitwisselen. Ook is het van belang dat werknemers met hulpmiddelen zoals tablets, scanners en software in hun dagelijks werk om kunnen gaan.

In de regio Rotterdam is het idee ontstaan om hiervoor een DigiCampus op te richten. Op zo’n campus zouden werknemers in de GWW-sector kennis en vaardigheden op kunnen doen op het gebied van digitaliseren van hun werkprocessen. Dit door middel van trainingen, cursussen en coaching.

Het DigiCampus-initiatief wordt ondersteund door de taskforce Human Capital van de Economic Board Zuid-Holland. Het Human Capital Akkoord Zuid-Holland is in juni 2019 ondertekend door 66 partijen in Zuid-Holland. Provincie Zuid-Holland en de Economic Board Zuid-Holland zijn de initiatiefnemers van het Human Capital Akkoord. Het heeft als hoofddoel het talent van werkenden optimaal te benutten (lees hier meer over het Human Capital Akkoord). Het starten van een kwartiermaker is de eerste stap naar een mogelijk deelakkoord. Om de mogelijkheden van een DigiCampus te onderzoeken is een kwartiermaker beschikbaar gesteld aan de betrokken partijen.

Kwartiermaker Marieke van Dijk

Onze kwartiermaker, Marieke van Dijk, is gestart met begeleiden van het inrichten van de DigiCampus voor de GWW-sector in de regio Rotterdam. Het is haar opdracht om met alle betrokken partijen in de regio te praten en te brainstormen over de mogelijkheden, uitdagingen en valkuilen die zich kunnen voordoen bij het opzetten van zo’n DigiCampus. Inmiddels voert Marieke gesprekken met allerlei GWW-ondernemers in de regio over hun visie op het onderwerp van datagedreven werken. Ook voert ze gesprekken met gemeenten en onderwijsinstellingen om hen aan te laten haken bij dit initiatief.

Meer weten over dit project? Marieke is via e-mail bereikbaar: m.vandijk@kplusv.nl of telefonisch: +31 (0)6 820 692 73.

In Zuid-Holland, net zoals in de rest van Nederland, is er een groot tekort aan personeel in veel sectoren. Veel werkgevers hebben vacatures openstaan voor technisch en IT-personeel. Dit belemmert de groei van bedrijven – zo kan het voorkomen dat een ondernemer geen nieuwe opdrachten meer aan kan nemen of is het lastig mee te gaan met de nieuwste technieken.

Herkenbaar? Lees dan vooral verder. Er zijn namelijk regelingen waar bedrijven zich voor aan kunnen melden die kunnen ondersteunen in de zoektocht naar werknemers.

Ben jij op zoek naar personeel in techniek of ICT? Dan kun je je wellicht verdiepen in het omscholen van (nieuwe) medewerkers. Voor zo’n omscholing kun je 3.750 euro subsidie ontvangen per medewerker. Deze subsidie verloopt via het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Let op: je kunt tot en met 1 december 2021 deze subsidie aanvragen. Lees hier meer!

Op zoek naar jong talent dat je binnen jouw bedrijf intern opleidt? Het programma Kickstart your Career matcht net-afgestudeerde jongeren met Zuid-Hollandse bedrijven. Jongeren die wél de aanleg hebben maar misschien niet de perfecte vooropleiding kan jij opleiden tot medewerkers die een belangrijk aandeel leveren in jouw bedrijf.

Meer weten over Kickstart your Career? Neem contact op met Patricia van Kickstart your Career (patricia.ramdien@economicboardzuidholland.nl) of kijk op de website: www.kickstartyourcareer.nl

Net zoals in de rest van Nederland zijn de arbeidstekorten in Zuid-Holland groter dan ooit. Niet alle openstaande vacatures kunnen ingevuld worden door medewerkers uit de omgeving of uit eigen land. Dit komt mede door de vergrijzing en het krimpend aantal studenten de komende jaren. Vooral voor hbo & wo banen in sectoren als Life Sciences & Health, High Tech en Maritiem is er behoefte aan extra internationale arbeidskrachten. Er zijn al veel initiatieven om internationale werknemers te werven en binden aan Zuid-Holland. Om deze extra kracht bij te zetten en te bundelen binnen één programma én om Zuid-Holland te positioneren als de regio waar het voor internationaal talent goed werken en wonen is, is woensdag 3 november het Deelakkoord Internationaal Talent Programma ondertekend.

Dit deelakkoord is de eerste stap in het opstarten van het Internationaal Talent Programma. Het programma kent drie pijlers: het aantrekken van internationaal talent, behouden van (internationaal) talent en ondersteuning aan werkgevers in het aantrekken van internationaal talent. Op landelijk niveau wordt hieraan gewerkt via de NL Talent Coalition. Het Internationaal Talent Programma zal aansluiten op dit nationale programma. Het programma bevat onder andere plannen voor een portal voor de regio Zuid-Holland: “Met dit portal kunnen we de behoeften van ondernemers in de regio borgen en inzoomen op wat Zuid-Holland voor internationaal talent te bieden heeft”, aldus Rinke Zonneveld van InnovationQuarter, de aanjagers van dit deelakkoord.

Op het online portal kunnen zowel bedrijven als internationale werkzoekenden meer informatie vinden, over bijvoorbeeld het aantrekken van internationaal talent en hoe het is om te wonen in Nederland. Naast het portal omvat het Deelakkoord Internationaal Talent activiteiten en evenementen voor zowel werkgevers en werknemers. InnovationQuarter is de penvoerder van het programma en andere financierende partijen zijn onder andere de gemeenten Den Haag en Rotterdam, Metropoolregio Den Haag, Regio Drechtsteden, MKB Rotterdam-Rijnmond en VNO-NCW Rotterdam & Regio Rijnmond.

Het programma dient de behoeften van de ondernemers uit de regio. Daarom wordt in de ontwikkeling van het programma doorlopend afgestemd met ondernemers uit de regio, bijvoorbeeld over de functies waar zij arbeidskrachten voor nodig hebben. Chris Figee, CFO bij KPN en lid van Economic Board Zuid-Holland: “Het is voor bedrijven als de onze belangrijk om de juiste mensen op de juiste plek te hebben. Talent dat wij nodig hebben wordt schaarser in Nederland en dan kan een initiatief als dit helpen. Het Talent Programma helpt Zuid-Holland en daarmee ook KPN op de kaart te zetten voor talent uit het buitenland.”

Bij de uitvoering van het programma wordt nauw samengewerkt met de International Centers van Rotterdam, Den Haag en Leiden en de onderwijsinstellingen uit heel Zuid-Holland. “Aan de drie universiteiten in Zuid-Holland studeren bijna 18.000 internationale studenten. Een kwart van deze internationale studenten blijft in Nederland om carrière te maken en bij te dragen aan de Nederlandse economie. Dit percentage is echter niet vanzelfsprekend. Talent is in Zuid-Holland ruim voorhanden, maar er kan meer werk gemaakt worden van het koppelen van dit talent aan bedrijven uit de regio die hun inzichten en vaardigheden goed kunnen gebruiken,” vertelt prof. Wim van den Doel, decaan van de alliantie Leiden-Delft-Erasmus Universities.

Het programma duurt vooralsnog tot en met 2023, maar de ambitie is om dit duurzaam in de regio te borgen. Bent u benieuwd naar de ontwikkelingen van het Internationaal Talent Programma? Voor meer informatie kunt u een e-mail sturen naar programmamanager Sasja Heijman: sasja.heijman@innovationquarter.nl

Human Capital

Deelakkoord Internationaal Talent Programma is onderdeel van het bredere Human Capital Akkoord. Dat akkoord werd in juni 2019 ondertekend door 66 partijen en sectoren in Zuid-Holland. Provincie Zuid-Holland en Economic Board Zuid-Holland zijn de initiatiefnemers van het Human Capital Akkoord. Het heeft als doel het talent van werkenden optimaal te benutten.

Lees hier meer over het Human Capital Akkoord.

Voor dit evenement is gewerkt met de Coronacheckapp. Alle aanwezigen hebben deze bij de ingang moeten tonen.