“De grote transities draaien op onze innovatie-ecosystemen.” Innovatieve ecosystemen vormen dankzij hun kennispositie en exportpotentieel over de hele wereld de kern van elke innovatiestrategie. Zij maken de grote transities mogelijk en leveren verdienvermogen voor heel Nederland. Ons land heeft enkele van ‘s werelds beste innovatieclusters in huis. Het wordt tijd dat ook de Nederlandse overheid het innovatiebeleid hierop gaat afstemmen.
De innovatieclusters rond de universiteiten van Delft, Eindhoven, Leiden, Rotterdam, Twente en Wageningen vormen de kern van dat potentieel. De sterke posities in technologie en de samenwerking die hier plaatsvindt tussen kennisinstellingen, grote bedrijven, mkb, startups en overheden heeft deze ecosystemen een positie op wereldniveau opgeleverd. Samen met de andere innovatieclusters in het land bouwen ze niet alleen aan de oplossingen voor onze grote maatschappelijke uitdagingen, maar ook aan onze economie.
Een nieuw kabinet zou werk moeten maken van gerichte steun aan de grote Nederlandse innovatie-ecosystemen. Economic Board Zuid-Holland, Brainport Eindhoven, Twente Board, Wageningen Campus en Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen lichten die oproep toe in een visiedocument dat ingaat op het belang van de Nederlandse innovatieclusters. Ze laten daarin zien hoezeer mondiale oplossingen in agrifood, biotech, hightech, medtech, quantum, AI en fotonica afhankelijk zijn van juist deze clusters.
Publieke en private spelers werken hier samen aan zaken als de eiwittransitie, quantumcomputers, de mobiliteit van morgen, electrolysers en slimme batterijen voor de energietransitie, vaccins en medische apparatuur. Op de vruchtbare grond van deze innovatieve ecosystemen ontstaan de nieuwe bedrijven die de transities ‘maken’ en voor nieuwe werkgelegenheid en omzet zorgen. Dankzij de aanwezige kennis vanuit universiteiten en grote bedrijven en met publiek en privaat opstartgeld gaan zij aan de slag voor de oplossing van onze grote opgaven. Ecosystemen zijn hiermee de kraamkamers van ons missiegedreven innovatiebeleid.
Om dat innovatiebeleid de komende jaren veilig te stellen, is een meer samenhangend financieringsinstrument van het Rijk nodig. Nu is de ondersteuning vaak nog te versnipperd en te incidenteel, waardoor de noodzakelijke samenwerking eerder gehinderd dan bevorderd wordt. Een nieuw kabinet zou werk moeten maken van gerichte steun aan de grote Nederlandse innovatie-ecosystemen.
De oplossing zit volgens de vier innovatieclusters in een slimmere orkestratie van het beleid. Ze roepen het aankomend kabinet op om innovatie-ecosystemen een vaste plek te geven in het Nederland innovatiebeleid en hier samen met de verschillende regio’s duurzaam in te investeren.
Jaap Smit (Economic Board Zuid-Holland): “Het antwoord op de COVID19-pandemie ligt in een innovatieve economie waarin bedrijven en kennisinstellingen samenwerken aan nieuwe banen, verduurzaming, aanpak van de grote transities en brede welvaart. Onze innovatieclusters verdienen een stevige positie in de Europese kennis- en innovatieketen. Zo geven we straks zélf vorm aan de grote transities, zijn we de mondiale concurrentie de baas en garanderen we een brede welvaart voor ons land.”
Sebastiaan Berendse (Wageningen Campus): “Actie is extra noodzakelijk omdat in de rest van de wereld al volop wordt geïnvesteerd in nieuwe technologieën. In Europa zijn de industriële allianties zich in aan het vormen. Wij kunnen daar direct op aanhaken. Nederland heeft ecosystemen die tot de top van de wereld behoren. Deze kans mogen we niet voorbij laten gaan.”
John Jorritsma (Stichting Brainport): “De uitdagingen die voor ons liggen kunnen alleen aangepakt kunnen worden als Nederland aan de top blijft in de belangrijkste sleuteltechnologieën. Onze innovatiedrang creëert duizenden toekomstbestendige nieuwe banen. Om dat voor elkaar te krijgen, steekt het bedrijfsleven al structureel miljarden in R&D en zorgt er daarmee voor dat ze aan de wereldtop blijven. Een soortgelijk signaal vanuit de overheid maakt die strategie onverslaanbaar.”
Wim Boomkamp (Twente Board): “Ons land kan rekenen op het commitment van zowel publieke als private partners, landelijk en regionaal. Funding vanuit het grootbedrijf en een sterke betrokkenheid van mkb, startups en scale-ups zijn essentiële factoren om de doelen te kunnen behalen. Maar onze missie krijgt pas echt impact als we de nu nog te versnipperde en incidentele steun van het Rijk weten om te bouwen tot iets structureels.”
Rinke Zonneveld (Regionale Ontwikkelings Maatschappijen Nederland): “Het nauw samenwerken tussen kennispartijen, startups, mkb en grote bedrijven in de verschillende ecosystemen heeft tot leidende posities op meerdere sleuteltechnologieën geleid. Gerichte ondersteuning van deze aanpak zorgt dat we deze posities kunnen versterken en uitbouwen”.
Over de innovatie-ecosystemen
De innovatie-ecosystemen rond Delft, Eindhoven, Leiden, Rotterdam, Twente en Wageningen huisvesten gezamenlijk 34.500 private R&D-medewerkers, 31% van het Nederlandse totaal. Samen met collega’s in publieke instituten doen zij baanbrekend onderzoek vanuit sleuteltechnologieën en zorgen zij voor oplossingen voor de grote maatschappelijke uitdagingen, dicht bij huis en wereldwijd. De bedrijven in deze ecosystemen zijn samen goed voor 36% van de Nederlandse private investeringen in onderzoek en innovatie (€3,9 miljard). Investeringen die zorgen voor een brede werkgelegenheid in de nauw aangesloten waardeketens. Gezamenlijk exporteren de regio’s Brainport Eindhoven, Twente, Zuid-Holland en Wageningen voor bijna €114 miljard aan goederen (2019). Dat is 45% van de landelijke export.
