Op 17 juni bezocht de Economic Board Zuid-Holland de NL Space Campus in Noordwijk. Ruimtevaart is een florerende sector voor de regio en daarom één van de speerpunten in de Groeiagenda Zuid-Holland. EBZ deelt de zorg van de ruimtevaartsector: er is een langetermijnvisie van het Rijk nodig en extra budget voor de doorontwikkeling van de ruimtevaart in Nederland.

80% van de ruimtevaartactiviteiten in Nederland vindt plaats in Zuid-Holland en vooral in Noordwijk, Leiden, Delft en Den Haag. Jaap Smit, commissaris van de Koning in Zuid-Holland en voorzitter van de Economic Board: ‘ESA-ESTEC in Noordwijk trekt met al haar innovatiekracht steeds meer bedrijven aan en zo ontwikkelt zich hier een compleet ruimtevaartcluster. De verwachte groei is enorm en daarom investeert ook de provincie fors in de versterking van het cluster.’

Investeringen in NL Space campus

Samen met de gemeente Noordwijk ondersteunt de provincie in de ontwikkeling van NL Space Campus. NL Space Campus creëert plek voor open innovatie waarbij de aanwezigheid van ESA-ESTEC nog sterker verbonden wordt aan de drie universiteiten in Zuid-Holland en het space-ecosysteem van Nederland. De investeringen betreffen naast de inhoudelijke ontwikkeling van de campus ook het doorontwikkelen van de fysieke omgeving van de campus.

‘We dagen het Rijk uit om veel actiever mee te doen en mee te investeren in deze campusontwikkeling. En daarnaast zijn er grote zorgen over het nationale ruimtevaartbudget. Dat is van cruciaal belang voor een goede doorontwikkeling van deze sector met veel potentie, alsook voor de innovatiekracht die ruimtevaart kan bieden in andere sectoren.’

Nationale Agenda Ruimtevaart

In 2021 publiceerde de ruimtevaartsector in Nederland met steun van Zuid-Holland, Noordwijk, Leiden en Delft de Nationale Agenda Ruimtevaart. De landelijke overheid heeft daar tot nu toe nog weinig gehoor aan gegeven. De agenda roept op om werk te maken van een nationale langetermijnvisie op de ruimtevaart, een ambitieus programma en bijbehorende investeringen. Alleen zo kan Nederland haar sterke economische positie in deze sector behouden en kunnen innovaties gerealiseerd worden die nodig zijn voor een duurzame toekomst voor ons allemaal.

Strategische autonomie

De huidige oorlog in Oekraïne maakt onafhankelijke toegang tot de ruimte vanuit Europa belangrijker dan ooit. Die toegang is nodig om satellieten te lanceren voor navigatie, laser-satellietcommunicatie en aardobservatie. Daarmee kan worden bijgedragen aan maatschappelijke uitdagingen op het gebied van veiligheid, communicatie, klimaat, emissiemonitoring en precisielandbouw. Het is nodig dat Nederland zich vol blijft inzetten voor die onafhankelijke toegang tot de ruimte en daarmee de strategische autonomie van Europa.

Koploper in emmissiedata

Veilige satellietcommunicatie en emissiemonitoring zijn ontwikkelingen waarin grote kansen liggen voor de Nederlandse ruimtevaart. Veel landen waaronder Nederland streven bijvoorbeeld naar een zero emissie maatschappij in 2050. Ruimtevaart maakt dat mogelijk. Nederlandse ruimtevaarttechnologie geeft dagelijks een beeld van de luchtkwaliteit op iedere plek op aarde. Meten is weten. 25% van de emissies wereldwijd wordt niet verantwoord. In Nederland is een hele keten van wetenschap tot industrie aanwezig die emissiedata kan leveren en hier veel ervaring in heeft. Ons land kan een koppositie innemen in de opkomende wereldmarkt voor emissiedata.

Gewenste nationale ondersteuning

Kennis en kansen zijn er dus in overvloed. Wat nodig is, is een ambitieuze ruimtevaartvisie vanuit Nederland, met een scope die breder is dan de driejaarlijkse ESA-cyclus. De ruimtevaartsector vraagt:

  • Een interdepartementale aanpak (Defensie, I&W, OCW, EZK) die zowel Europees als nationaal gericht is
  • Extra investeringen in de sector:
    o Minimaal €50 miljoen per jaar (op BNP-niveau)
    o Het matchen van kansen die er zijn met het Nationaal Groeifonds, het Klimaatfonds, budgetten vanuit Defensie, etc.
    o Het Nederlandse ruimtevaartbudget daalt al jaren, ondanks stijging van de totale ESA-investeringen en inflatie
  • Regie op het ruimtevaartbeleid op een hoger ministerieel niveau en een sterk Netherlands Space Office (NSA)
  • Space campusontwikkeling als onderdeel van deze langetermijnvisie inclusief bijdragen van het Rijk

De Economic Board van Zuid-Holland ondersteunt deze oproep van de ruimtevaartsector. Kabinet, kom met een langetermijnvisie op de ruimtevaart!

 

Het is maandag 13 juni 2022, een prachtige zonnige dag in de stad achter de duinen. Iets voor 14:00 uur stromen vanuit een volle Fokker Terminal ruim 100 gasten een sfeervol ingerichte zaal in voor de lancering van de Human Capital Agenda 2.0 (HCA 2.0). Bekende en nieuwe gezichten vullen de ruimte. Het is een fijn weerzien voor velen. De moderator voor deze middag, Annet Veenstra, trapt het programma af met twee prikkelende vragen over het aantal openstaande vacatures in Nederland en de techniek. Vele antwoorden klinken en een aantal komen zeer dichtbij het juiste antwoord, die luidt: 451.000 vacatures waarvan meer dan 125.000 in de techniek!*

De boodschap is duidelijk; er is actie nodig om de problemen op de Zuid-Hollandse arbeidsmarkt op te lossen. En dat is niet aan dovemans oren gericht. Uit de zaal klinken veel bevestigende reacties. De noodzaak om de arbeidskrapte aan te pakken wordt door iedereen gevoeld.

 

Human Capital in Zuid-Holland; hoe verder?

In het volgende programmaonderdeel vertelt Ferrie Förster (projectleider Human Capital Zuid-Holland) op bevlogen wijze waarom het op zowel lange als korte termijn hard nodig is om samen aan de Human Capital uitdagingen te werken. Eén van de voorbeelden die hij daarbij aanhaalt gaat over de daling van het aantal mbo-techniekstudenten met 18% tot 2030.* Dat terwijl het aantal banen alleen maar zal toenemen gezien de grote opgaven op het gebied van digitalisering, energietransitie en circulaire economie. De korte inleiding wordt gevolgd door de presentatie van de HCA 2.0. Hierin zijn de adviezen uit de SEOR evaluatie verwerkt, die halverwege de looptijd van het Human Capital Akkoord (HCA) is uitgevoerd. Hierbij is gekeken hoe de provincie Zuid-Holland het doet ten opzichte van andere provincies en welke aanbevelingen gegeven kunnen worden. Ferrie: “We moeten breder kijken om de problemen op de arbeidsmarkt op te lossen. Dat doen wij vanuit de Human Capital Agenda 2.0. Het is geen nieuwe agenda, maar een aanscherping van het in 2019 afgesloten Human Capital Akkoord. Hiermee willen we nog gerichter aan de slag met het duurzaam verbeteren van de Zuid-Hollandse arbeidsmarkt en daarmee de economie. In 2019 zijn vier routes gedefinieerd, die zijn uitgebreid naar zeven routes. De nieuwe routes helpen ons nog gerichter de tekorten in de technische sector op te lossen, meer in te zetten op een inclusievere arbeidsmarkt met gelijke kansen voor alle Zuid-Hollanders en ‘last but not least’ ervoor te zorgen dat ook op landelijk niveau wet- en regelgeving wordt aangepast om daadwerkelijk het huidige arbeidsmarktsysteem te verbeteren.”

In gesprek met…

Na de presentatie van de HCA 2.0 volgt een mooie paneldiscussie met een delegatie van de Human Capital taskforce bestaande uit: Jeffrey van Meerkerk (Directeur Strategische Relaties en Duurzaamheid, ManpowerGroup, voorzitter), Willy de Zoete (Gedeputeerde Provincie Zuid-Holland) en Martijn van Pelt (Voorzitter VNO-NCW Rijnland, directeur Interpulse).  Jeroen Persoons (Beleidsmedewerker Sectoren Techniek, IT en Zorg Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NRTO)) vervangt taskforcelid Eric Verduyn (Directeur onderwijs NCOI). Er worden mooie boodschappen gedeeld.

 

Zo geeft Jeffrey van Meerkerk aan: “Alle arbeidsmarktcijfers laten zien dat de arbeidskrapte met name in de technische sectoren nu en de komende jaren een issue is. Vanuit de Human Capital Agenda 2.0 leggen we daarom nog meer nadruk op het vinden van en behouden van mensen in deze sectoren. Anders lukt het deze regio simpelweg niet om alle ambitieuze doelen op het vlak van bijvoorbeeld innovatie of rond de energietransitie te behalen. Zonder actie zijn er niet genoeg mensen om het werk dat er ligt uit te voeren. We gaan daarom de tekorten nog gerichter aanpakken, door bijvoorbeeld de doelgroepen waar we nu naar kijken te verruimen, iedereen een perspectief te bieden en mensen heel gericht op te leiden op de benodigde vaardigheden.”

Willy de Zoete vult aan: “Met trots kijk ik terug op de resultaten uit drie jaar Human Capital Akkoord. We hebben goede resultaten bereikt. En er zijn prachtige persoonlijke verhalen van Zuid-Hollanders die door verschillende omstandigheden uit de arbeidsmarkt zijn geraakt en nu weer terug zijn in het arbeidsproces. Dergelijke voorbeelden zijn ontzettend belangrijk voor de concurrentiekracht van onze provincie. HCA 2.0 helpt onze provincie te voorzien van voldoende en goed geschoolde werknemers en een goed vestigingsklimaat voor werkgevers.”

Eric Verduyn: “Een duurzame en betere Zuid-Hollandse arbeidsmarkt bereiken we alleen als er ook aanpassingen komen in de landelijke wet- en regelgeving. Om dat te bereiken zetten we in op nog meer lobbywerkzaamheden. En willen we nog meer de verbinding zoeken met onze sociale partners. Zo creëren we nog meer slagkracht om grote veranderingen op politiek vlak tot stand te brengen. De commissie Borstlap heeft met haar adviezen al een belangrijk voorzet gegeven. Daar gaan wij mee verder.”

 

‘Aan het werk’

Na de paneldiscussie wordt aan Willy de Zoete symbolisch één van de eerste exemplaren van het nieuwe digitale magazine ‘Aan het werk’ van Greenport West-Holland overhandigd door Jolanda Heistek (Programmamanager Greenport West-Holland). Een prachtig initiatief van de regionale netwerkorganisatie. In het magazine vertellen onder meer ondernemers, kennisinstellingen en overheden hoe ze samenwerken aan een betere matching op de arbeidsmarkt.

 

If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together!

De overhandiging van het magazine wordt gevolgd door een inspirerende pitch van Hester Heemskerk (senior manager Leiderschap & Inzetbaarheid bij Johnson & Johnson). Ze neemt het publiek mee in hoe haar bedrijf werkt aan betere matching vanuit verschillende initiatieven. Zo geeft het bedrijf bijvoorbeeld voorlichting op basis- en middelbare scholen over techniekopleidingen om op langere termijn meer mensen in de technieksector te krijgen. Het is voor Hester helder; wezenlijke stappen richting een betere arbeidsmarkt zet je samen. De pitch wordt afgesloten met een uitnodiging om samen met de andere genodigden van gedachten te wisselen over de volgende vragen: ‘Wat heb jij nodig om meer van denken naar doen te gaan als het gaat om het vinden en houden van gekwalificeerd personeel. En welke drempels kom je hierin tegen?’ Het levert direct veel geanimeerde gesprekken op.

 

Young Professionals Challenge programma in beeld

Het Human Capital event wordt waardig afgesloten met een presentatie van Willem Aalders over het Young Professionals Challenge programma van de Drechtsteden. Vanuit het succesvolle programma doen young professionals mee aan challenges die onder andere bijdragen aan hun ontwikkeling. En hiernaast als doel hebben om talent in de regio te houden. De dynamische video’s die Willem deelt geven een mooi inkijkje in de casussen waar de deelnemers aan werken.  De betrokken partijen zijn Deal Drecht Cities en Hi Delta.

 

Human Capital Agenda 2.0

Human Capital Agenda 2.0 is een aanscherping van het in 2019 afgesloten Human Capital Akkoord. Dit akkoord is op 24 juni 2019 ondertekend door 66 Zuid-Hollandse partijen uit onderwijs, overheid en bedrijfsleven. Het heeft als doel de arbeidsmarkt in de provincie Zuid-Holland te verbeteren en gezamenlijk actief in te spelen op de personeelskrapte. De Provincie Zuid-Holland en Economic Board Zuid-Holland zijn de initiatiefnemers.

 

(*Bron: CBS 2022)

Om elektrificatie van de binnenvaart in Nederland te laten slagen, is ook nieuwe regelgeving nodig’, zegt Koen van Eig van Zero Emission Services (ZES). ‘Het is onbegrijpelijk dat een binnenvaartschipper nu zowel energiebelasting als een opslag voor duurzame energie moet betalen voor het varen op batterijen maar niet voor het varen op diesel. Bij een gelijk speelveld stappen schippers eerder over naar elektrisch varen. Daar zou de landelijke overheid eens naar moeten kijken’

Zuid-Holland is het grootste maritieme knooppunt in West-Europa. Hier is het dus noodzakelijk om schoner te gaan varen en dat vraagt om een flinke innovatie van de scheepvaart. Versnelling van de energietransitie in de maritieme sector staat hoog op de groeiagenda van Zuid-Holland. De regio ondersteunt de bouw van emmissieloze schepen en de ontwikkeling van technologie voor die energietransitie en vraagt hierbij ook de steun van het Rijk.

Het bedrijf Zero Emission Services (ZES) ontwikkelde een concept waarbij binnenvaartschepen varen op verwisselbare containers vol batterijen en betalen per kilowatt verbruik. De batterijen kunnen met allerlei vormen van schone energie worden gevuld, zoals wind en zon. Aandeelhouders van ZES zijn het Havenbedrijf Rotterdam, ING, Ebusco en Wärtsilä. ZES kreeg onlangs een flinke subsidie toegezegd uit het National Groeifonds waarmee het inmiddels beproefde concept verder kan worden uitgerold.

Eerste elektrisch aangedreven binnenvaartschip ter wereld

In september 2021 ging het eerste binnenvaartschip ter wereld, de Alphenaar, met energiecontainers emissieloos varen tussen Alphen aan den Rijn en Moerdijk. De containers van ZES zijn in de huidige fase vooral bedoeld voor schepen die pendelen tussen vaste locaties. Die schepen moeten uitgerust zijn met een elektrische aanvoerlijn en dat zijn er nog maar weinig. De Alphenaar vaart nu nog met twee batterijcontainers, één voor de heen- en één voor de terugreis. Elke avond worden ze op het laadstation in de containerterminal in Alphen aan den Rijn opgeladen. Als in Moerdijk ook een laadstation wordt gebouwd, kan de Alphenaar met één container uit de voeten en kan de andere dure container vol batterijen worden ingezet op een ander schip. Het spel is dus om een schip niet met een lege batterijcontainer te laten varen. De ontwikkeling van de batterijen gaat heel snel. Nu vaart men nog 60 kilometer op een volle batterijcontainer. Binnenkort is dat al 90 kilometer. De proef met de Alphenaar verloopt succesvol. Er is al veel binnenlandse belangstelling voor het concept en ook vanuit België en het Ruhrgebied.

Over vijf jaar varen 40 schepen op batterijen

ZES is nu klaar voor de volgende, spannende ontwikkelfase. Met het geld uit het Nationaal Groeifonds en investeringen van de vier aandeelhouders wil ZES voor eind 2027 in het hele land 14 laadstations realiseren, 75 laadcontainers beschikbaar maken en ongeveer 45 schippers overhalen om elektrisch te gaan varen. De eerste focus ligt op containerschepen vanwege de gemakkelijke handling in de terminal, maar ook zal gekeken worden naar bulkschepen, werkschepen en passagiersschepen. Over vijf jaar is er dan een open-toegankelijk, rendabel en schaalbaar netwerk voor emissieloos varen in Nederland en kan het concept zichzelf bedruipen. Daarvoor moet nog wel heel wat water door den Rijn stroomen.

‘Het overtuigen van de scheepsondernemer is de grootste uitdaging.’ Elektrisch varen vraagt van die ondernemer een enorme investering. En dan moet hij echt weten of dit de juiste keuze is en dat hij niet teveel wordt beknot in zijn ondernemingsvrijheid. Wat gaat helpen is andere regelgeving en lokale ondersteuning. CO²-belasting op fossiele brandstof kan niet uitblijven en de belasting op batterijen zou moeten verdwijnen. Dan wordt elektrisch varen snel rendabel. ‘De provincie Zuid-Holland deelt deze visie en zij helpt ons ook actief mee  onze case op nationaal niveau te bepleiten. Bij de landelijke overheid moet er nog veel gebeuren’.

Lokale ondersteuning is ook gewenst

Daarnaast is de hulp van lokale overheden wenselijk om de benodigde laadstations operationeel te krijgen. De aanleg van enkele stations wordt nu mogelijk gemaakt door de subsidie uit het groeifonds, maar de lokale omstandigheden vereisen vaak nog meer operationele en financiële steun. Denk aan vergunningen, het opzetten van lokale consortia rond het laadstation, ondersteuning bij aanvragen van netaansluiting en nog enige aanvullende subsidiëring.

Koen van Eig vertegenwoordigt het Havenbedrijf Rotterdam in ZES. Na een initiële rol als projectleider binnen het consortium, ligt nu zijn focus op business cases, regulering en subsidies.

 

 

EBZ verwelkomt twee nieuwe boardleden: Stefan Sleijfer en Michel van Agthoven. Beiden spelen een belangrijke rol in de verschillende life sciences & health ecosystemen in Zuid-Holland.

Prof. dr. Stefan Sleijfer is voorzitter van de Raad van Bestuur van het Erasmus MC en decaan van de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen. Dr. Michel van Agthoven is hoofd van de Janssen Campus Nederland. Janssen is een van de grootste biofarmaceutische bedrijven en een van de grootste investeerders in research & development van ons land. Het bedrijf levert een belangrijke bijdrage aan de innovatiekracht en het verdienvermogen van Nederland.

Regionale samenwerking tussen de verschillende lifescience & health clusters zoals Leiden en Rotterdam biedt op diverse manieren grote meerwaarde voor organisaties in deze sector. Sleijfer en van Agthoven dragen binnen de EBZ bij aan verdere versterking van die samenwerking en de denk-, netwerk- en lobbykracht vanuit en voor de gezondheidssector. EBZ is blij met de toetreding van deze bestuurders en hun commitment om zich in te zetten voor het vernieuwen en versterken van de regionale economie.

Op 30 juni is de conferentie Publieke fondsen en Groeiagenda Zuid-Holland. Vanaf 15.00 uur (New Babylon, Den Haag) informeren we je over publieke fondsen zoals het Nationaal Groeifonds, Klimaatfonds en de regiodeals voor de grote transities in ons land. In het bijzonder gaan we in op hoe Zuid-Holland daarop inzet op basis van de Groeiagenda Zuid-Holland.

Michiel Muller (CEO Picnic en lid commissie Nationaal Groeifonds) spreekt over het Nationaal Groeifonds in relatie tot de regionale uitdagingen. Diederik Samson (Kabinetschef Europees Commissaris Frans Timmermans) zal een keynote speech verzorgen over de grote transities, Europees beleid en de positie van Zuid-Holland. In een paneldiscussie wordt nader ingegaan op de vraag hoe we publieke fondsen kunnen benutten om in Zuid-Holland de grote transities te realiseren.

 

Toekomstbestendige welvaart én welzijn, de energietransitie, verduurzaming en verstedelijking: Nederland staat voor enorme uitdagingen. In onze regio werken bedrijven, kennisinstellingen en overheden nauw samen om de economie te vernieuwen, versterken en verduurzamen. Op basis van de Groeiagenda Zuid-Holland investeren de sleutelspelers samen om de grote transities te realiseren.

Aanmelden

Wil je de conferentie bijwonen? Meld je hier aan.