Hoe kan Zuid-Holland bijdragen aan het Nederlandse ondernemingsklimaat?
Op de derde conferentie Groeiagenda Zuid-Holland stonden 2 juli 2024 de zorgen om het vestigingsklimaat centraal. Nederland is in de internationale index gezakt van plaats vijf naar plaats negen, onder andere op productiviteit, arbeidsmarkt en technologie. Omdat Zuid-Holland bijna een kwart van de Nederlandse economie is, kunnen hier grote stappen op het gebied van technologie, onderzoek en onderwijs worden gezet.
De Groeiagenda Zuid-Holland is een initiatief om samen te werken aan kansen en uitdagingen in de regio. De 80 partners van de Groeiagenda Zuid-Holland en andere geïnteresseerden waren bij elkaar gekomen om de voortgang te bespreken. Wat is er nodig om de ambities in Zuid-Holland te laten slagen? Sprekers uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid gingen tijdens de conferentie in op de bedreigingen van de voortgang, door voorgenomen bezuinigingen op onderwijs en innovatie, een rem op internationaal talent, de hoge energieprijs, netcongestie en trage vergunningverlening.
Samen sterk om uitdagingen aan te gaan
Marja van Bijsterveldt, burgemeester van Delft en lid van de EBZ, benadrukte in haar opening van de conferentie de kracht van samenwerking. “Nu is het tijd om de plannen uit 2021 actief te vertalen naar de praktijk. Zuid-Holland is het meest verstedelijkte én productieve deel van Nederland. Onze provincie laat minder groei zien dan zou kunnen. Nederland moet juist hier meer investeren. Hiervoor is ambitie en leiderschap nodig. Laten we er samen de schouders onder te zetten.”
Vervolgens ging prof. Frank van Oort, hoogleraar stedelijke en regionale economie aan de Erasmus Universiteit, in hoe we, nu de missiefase voorbij is, de ingezette economische verandering kwalitatief kunnen borgen. Gaat de groei snel genoeg, is deze duurzaam en innovatief genoeg? Er gaat zeker veel goed: er is lage werkeloosheid, er zijn veel investeringen en de gemiddelde welvaart groeit. Maar dit heeft ook zijn keerzijde. Groei vraagt om herstructurering die per sector verschilt. Waar kun je de schaal- en scopevergroting halen in deze provincie? Er moet meer bijkomen dan alleen economische waarde. We zouden willen dat de productie complexer wordt, meer gediversifieerd. Ondanks de goede ontwikkelingen zijn er blijvende zorgen.
Arbeidsmarkt is de sleutel tot groei
Ook in de pitches van het panel werden zorgen geuit. Directeur TNO Vector Wimar Bolhuis toonde cijfers waar te zien was dat de groei van Zuid-Holland achter blijft bij het Nederlands gemiddelde. Hij zag dat juist met de potentie die de provincie heeft er kansen liggen, door vanuit de technologische basis meer samenhang van bedrijven te creëren. Roland van Vliet, lid van de EBZ-taskforce Technologische Industrie en mede-oprichter van Nearfield Instruments, haakte hierop aan met voorbeelden waar hij met zijn succesvolle bedrijf tegenaan loopt: samenwerking van gemeenten is belangrijk voor startups zodat er eenduidige informatie wordt verstrekt als een bedrijf wil uitbreiden in aangrenzende gemeenten. Een ander punt is de belemmering van kennismigranten: als je wil groeien en innovatief wil zijn, moet je juist divers zijn. Zo kan er een kruisbestuiving ontstaan die versterkend werkt. Samenvattend concludeerde Pieter Waasdorp, directeur Ondernemersklimaat bij het ministerie van Economische Zaken, dat de arbeidsmarkt de sleutel is voor het behoud van bedrijven in Zuid-Holland. Daarvoor moeten de randvoorwaarden, zoals demografie, elektriciteitsnet, beschikbare ruimte, OV-verbindingen op orde zijn. Dat vraagt een slimme samenwerking.
Hoe versterken we de arbeidsproductiviteit, het fundament van het bedrijfsleven? Dat was de vraag waar Ester Barendregt, hoofdeconoom bij RaboResearch, een antwoord op gaf. Productiviteit is een puzzel met vele stukjes. Het vraagt in ieder geval om regionale kennisontwikkeling en samenwerking van innovatieve bedrijven. Daarbij speelt goed management ook een belangrijke rol. Hoe beter het management, hoe groter het verandervermogen.
Het plan is dat dit jaar het schip gaat varen!
Als laatste had Femke Brenninkmeijer, CEO van NPRC en lid van EBZ het woord. Zij gaf het voorbeeld van hoe het eerste nieuwbouw waterstof-elektrisch binnenvaartschip, ms Antonie, van Harm Lenten, tot stand was gekomen. Brenninkmeijer ging in op de lessen die zij daaruit heeft geleerd: “Dergelijke innovatieve projecten komen alleen van de grond als je er samen met alle partners in zit en stappen zet en commitment toont zonder de vastgestelde uitkomst al te kennen. Daarbij is het van belang dat je het vuurtje blijft aanwakkeren en vooral ook doorzettingsvermogen hebt met elkaar om daar te komen waar je uiteindelijk wilt zijn. Ook al schuurt het soms, de samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid blijft cruciaal.”
Het hoofdlijnenakkoord van de nieuwe regering kwam tijdens de conferentie ook een paar keer ter sprake. Dit is het moment om met het nieuwe kabinet in gesprek te gaan. In de afsluiting van de bijeenkomst onderstreepte secretaris van de EBZ Ferrie Förster nog eens het belang van Zuid-Holland. Juist omdat de provincie bijna een kwart van Nederland is, kunnen de Zuid-Hollandse bedrijven, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden veel bijdragen aan de nationale opgaven.
Urgentie om in Zuid-Holland te investeren blijft groot
In 2021 presenteerde een brede coalitie van 80 partijen in Zuid-Holland de Groeiagenda Zuid-Holland. Die is nodig omdat de regio voor grote uitdagingen staat. In Zuid-Holland wonen 3,8 miljoen mensen en de komende decennia komen er nog eens 400.000 mensen bij. Dat zet druk op de woningmarkt, arbeidsmarkt en bereikbaarheid. In Zuid-Holland worden ruim 235.000 nieuwe woningen gebouwd, meer dan een kwart van het aantal dat in Nederland nodig is. Zuid-Holland is ook de plek waar de energietransitie moet plaatsvinden en kan 40% van de nationale CO2reductie leveren. De uitdagingen hebben door hun omvang nationale urgentie. Gezamenlijke investeringen van rijk, regio, bedrijven en kennisinstellingen in de Groeiagenda Zuid-Holland leiden tot meer dan 20% van de nationale strategische groeiambitie.
Meer weten over de Groeiagenda Zuid-Holland? Kijk hier.