Terwijl de storm om ons heen raasde, vierden we op 2 november met de partners van de Human Capital Agenda (HCA) Zuid-Holland onze mooie resultaten. Ook bespraken we de volgende fase van de HCA: een gerichte strategie om de werking van de arbeidsmarkt in Zuid-Holland structureel te verbeteren. Structurele vernieuwing van de arbeidsmarkt, het onderwijs en HRM. Aan de hand van visies van sprekers uit bedrijfsleven, onderwijs en overheid gingen we met elkaar in gesprek de rol die de menselijke factor (human capital) speelt bij het realiseren van brede welvaart. Zuid-Holland doet het niet goed in de benchmark van brede welvaart en hetzelfde geldt voor het aanboren van onbenut talent om de transities te kunnen realiseren. Als Taskforce en Programmateam Human Capital zijn we trots op de ruim 150 partners bij de HCA en hoeveel daarvan weer en wind hebben getrotseerd om tijdens het event samen met ons de successen in de afgelopen jaren te vieren en samen vooruit te blikken. Hoe gaan we met de HCA Zuid-Holland het nieuwe jaar tegemoet? Door een aangescherpte veranderstrategie, met twee sporen: DOEN en BOUWEN.

© Human Capital Event Zuid-Holland 2023

Van versnippering naar een samenhangende en transparante aanpak

We zijn een regio met ontzettend veel potentie, die tegelijkertijd grote uitdagingen kent, namelijk dat we voor grote uitdagingen staan (zoals de energietransitie en duurzame economie), terwijl we intussen te kampen hebben met grote personeelstekorten, mismatch en onderbenutting van menselijk potentieel. De arbeidsmarkt aanpak in Zuid-Holland, zo bleek uit eerder onderzoek, is versnipperd en daardoor onvoldoende effectief. We missen slagkracht, zo was in 2018 de conclusie. Dit resulteerde in veel schade, zoals het missen van circa € 6 miljard toegevoegde waarde en van 3,7 % economische groei. Via een gezamenlijke HCA, met concrete doelstellingen en afspraken, nemen we daarom als bedrijfsleven, onderwijs en overheden verantwoordelijkheid. Van versnippering naar een samenhangende en transparante aanpak. Het doel is om de talenten van alle inwoners maximaal te benutten, werkgevers goed te ondersteunen in hun personele uitdagingen en om Zuid-Holland – met een brede, actieve leercultuur – koploper te maken in Leven Lang Ontwikkelen. Een groot aantal Human Capital deelakkoorden en projecten werd gestart en daarmee zijn we – volgens onafhankelijk tussentijds evaluatieonderzoek van de Erasmus Universiteit (SEOR) – op de goede weg.

Een tweesporenstrategie voor directe resultaten en duurzame arbeidsmarktontwikkeling

De volgende vraag, die we met elkaar hebben beantwoord, was: hoe ziet de stip op de horizon eruit en hoe zorgen we niet alleen voor concrete (scholings)projecten, maar ook voor duurzame impact? Hoe ziet de structurele arbeidsmarktvernieuwing eruit en wat betekent dat voor onze ‘veranderstrategie’?

Het beleid rondom de Human Capital Agenda (ember. Vervolgens wHCA) Zuid-Holland is daartoe in november door de Taskforce Human Capital aangescherpt en door Taskforce voorzitter Jeffrey van Meerkerk gepresenteerd tijdens het Partner event in noverd de voortgang en strategie van de HCA in december besproken met de Economic Board Zuid-Holland door Hans Schutte, lid van de Taskforce en voorzitter van ROC Mondriaan. Het resultaat van dit participatieve ontwikkelproces is een breed gedragen tweesporenstrategie: DOEN en BOUWEN.

Het DOEN-spoor is gericht op direct resultaat en kwantitatieve targets: bedrijven en inwoners profiteren direct van alle projecten. Daarnaast gaan we de komende jaren gericht BOUWEN. Dit spoor is vooral gericht op het realiseren van een structureel beter werkende arbeidsmarkt door de versnippering in de aanpak tegen te gaan. Meer samenwerking, meer samenhang, meer transparantie, bredere impact. Bijvoorbeeld door samenwerking met de techniekbranches gezamenlijk (Techniekcoalitie Zuid-Holland) en door]e LLO alliantie van de vijf ROC’s in Zuid-Holland.

Download de two-pager

In onderstaande twopager wordt deze tweesporenstrategie DOEN en BOUWEN nader toegelicht. Wilt u daar meer over weten? Onze programmamanager Henk Bakker, onze Strategisch Projectadviseurs Aad van Pelt en Ron Brans en onze strategisch beleidsadviseur Cees-Jan van Overveld staan u graag te woord.

 

 

 

In een tijd waarin Nederland voor grote uitdagingen staat, is er een dringende behoefte aan een gezamenlijke visie op de toekomst. Binnenkort vergadert de Tweede Kamer over het verdienvermogen van Nederland: een cruciaal moment waar de grote opgaven worden besproken. Om deze reden presenteren we als EBZ – juist nu – drie concrete adviezen aan de Tweede Kamer met betrekking tot Infrastructuur, Industriebeleid en Innovatie. Door voort te bouwen op onze strategische geografische ligging en de hier aanwezige sleuteltechnologieën kunnen we floreren. Laten we samen werken aan een veerkrachtig Nederland dat klaar is voor de uitdagingen en kansen die de toekomst biedt.

De Tweede Kamer debatteert binnenkort over het verdienvermogen van Nederland. Een cruciaal onderwerp voor onze toekomst. We staan namelijk voor grote opgaven. De bestaanszekerheid van mensen staat onder druk en ondernemingen moeten veel veranderingen doorvoeren om fit te zijn voor de economie van de toekomst. De politiek staat voor belangrijke keuzes die van invloed zijn op ons allemaal. Gelukkig hebben we ook veel in huis om samen de uitdagingen aan te kunnen. Strategisch gelegen aan het begin van meerdere Europese transportcorridors én met de aanwezigheid van sleuteltechnologieën die essentieel zijn voor ons welzijn, onze welvaart en onze weerbaarheid, heeft Nederland de mogelijkheid om geopolitieke stormen goed te doorstaan. Dit vraagt wel om slim, samenhangend beleid en strategische investeringen. In Zuid-Holland werken private en publieke sleutelspelers intensief samen om de economie te vernieuwen, versterken en toekomstbestendig te maken, maar de nationale opgaven kunnen wij natuurlijk niet alleen aan. Daarom werken wij graag samen met de Rijksoverheid.

Ondernemingen, kennisinstellingen en overheden uit Zuid-Holland, verenigd in de Economic Board Zuid-Holland, geven graag drie concrete adviezen aan de Tweede Kamer: 

#1. Infrastructuur: maak deze toekomstbestendig

Zonder energie komt alles tot stilstand en daarom is netcongestie zo’n groot probleem. Versnelde uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet en het slim gebruik maken van alle beschikbare toekomstbestendige energievormen is dus pure noodzaak. Daarnaast moet er een goede grondstoffen- en digitale infrastructuur zijn die bijdraagt aan energiezekerheid, energieveiligheid en onafhankelijkheid. Verder moet er ruim baan gegeven worden voor innovaties op het gebied van lokale energiehubs en slimme energienetwerken. Tot slot zijn ook investeringen in spoor-en weginfrastructuur essentieel voor de bereikbaarheid van woningbouwlocaties, bedrijventerreinen en draagt fysieke mobiliteit bij aan sociale verbindingen.

#2. Industriebeleid: stel het toekomstig verdienvermogen van Nederland veilig

Schaarse ruimte vraagt om ruimtelijk ordening die gericht is op transities. Zo krijgt de industrie ruimte om zich te richten op toekomstbestendige verdienmodellen. Daar hoort ook een kenbaar, betrouwbaar en voorspelbaar overheidsbeleid bij dat bijdraagt aan een goed investeringsklimaat, inclusief financiële en fiscale instrumenten voor een gezond vestigingsklimaat.

#3. Innovatie: maak gebruik van aanwezige sleuteltechnologieën voor weerbaarheid 

Voor goed onderwijs, onderzoek en ontwikkeling zijn voldoende investeringen noodzakelijk. Er moet een tandje bij. Voor de arbeidsmarkt is de belangrijke vraag: hoe blijft het juiste talent beschikbaar? Waar is om- en bijscholing mogelijk en waar is internationaal talent pure noodzaak?

Extra aandacht voor Zuid-Hollandse innovatieclusters in de aanloop naar het Commissiedebat

Tot slot heeft Nederland een aantal innovatieclusters die steun verdienen van de Rijksoverheid omdat zij beschikken over sleuteltechnologieën voor het oplossen van (inter)nationale vraagstukken. In Zuid-Holland gaat het daarbij om:

• Lucht- en ruimtevaarttechnologie: technologie en informatie voor veiligheid, communicatie, landbouw en waterbeheersing. Denk aan laser-satellietcommunicatie, maar ook aan drones en duurzame vliegtuigtechnologie.
• Biotech en gezondheid: biotechnologie levert een belangrijke bijdrage aan nationale en internationale doelstellingen op onder meer het terrein van gezondheid (denk aan nieuwe cel- en gentherapieën voor patiënten met een tot voor kort moeilijk of niet te behandelen ziekte), circulaire economie (denk aan CO₂-reductie en biodiversiteitsbehoud) en verduurzaming en transformatie van voedselproductie (denk aan klimaatresistente gewassen en vervanging van dierlijke eiwitten).
• Chemische technologie: de chemische industrie maakt de grondstoffen voor alle dagelijkse producten én is daarmee een belangrijke toeleverancier voor de maakindustrie en andere sectoren. Geef de sector een betrouwbaar groeipad voor circulaire en biobased grondstoffen. Dit biedt bedrijven de zekerheid om te investeren en verder te verduurzamen. Op deze manier ontstaat er een toekomstbestendige sector die zorgt voor duurzame producten én strategische autonomie.
• Digitaal: robotica, artificiële intelligentie en 5G die de mens ondersteunt in bouw, industrie, infra en zorg. Hiermee kunnen producten en diensten slimmer en sneller geleverd worden, zodat er minder werknemers nodig zijn en de arbeidsproductiviteit wordt verhoogd. Cybersecurity is in de hele digitale keten essentieel.
• Glastuinbouw: technologie voor productie van gezond eten, overal: 80% wereldwijde kassen op basis van Nederlandse technologie en 40% mondiale groentezaden. Hiermee wordt niet alleen bijgedragen aan de voedselzekerheid in Nederland, deze kennis kan over de hele wereld worden verkocht en ingezet.
• Maritiem & Offshore: Nederlandse maritieme kennis biedt kansen in (aanleg voor) energieproductie en -transport (systemen en vaartuigen). Daarnaast gaat het om de bescherming van vitale functies op zee. Nederland is het maritieme centrum van Europa en het hart van het cluster bevindt zich in Zuid-Holland: van de Tweede Maasvlakte tot aan Gorinchem.
• Quantum en Semicon: sleuteltechnologie voor veiligheid en beleid gebaseerd op de best beschikbare informatie over doelmatigheid en doeltreffendheid. Waar een gewone computer miljoenen jaren voor nodig heeft, kan een quantumcomputer dat straks binnen enkele minuten. Bijvoorbeeld onderzoek naar nieuwe medicijnen of materialen, het extreem goed beveiligen van een netwerk of het verhogen van het rendement van zonnepanelen of kunstmest. Nederland loopt (nog) voorop in de ontwikkeling van deze veelbelovende technologie, en dat biedt unieke kansen op een duurzaam verdienvermogen.

De oproep van Economic Board Zuid-Holland sluit goed aan bij het missiegedreven innovatiebeleid. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat schrijft daarover: In het missiegedreven innovatiebeleid werken overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen en andere stakeholders samen aan innovatie voor economische en maatschappelijke impact. Dit doen we aan de hand van missies. Deze inzet bundelen we in gezamenlijke Kennis- en Innovatieagenda’s (KIA’s). Departementen kunnen de missies daarnaast ook inzetten als richtinggevend kader voor hun publieke inzet op kennis en innovatie. Het Kennis en Innovatieconvenant (KIC) weerspiegelt de inzet en de middelen die publieke en private partners bundelen voor onderzoek en innovatie op de missies. Op deze manier kunnen we met innovatieve oplossingen nationaal en internationaal bijdragen aan maatschappelijke uitdagingen en zo economische kansen verzilveren.

 

© Op de foto: ABB robot

Afgelopen donderdagavond was het zover: de vierde editie van Het Diner, hét jaarlijkse regio-evenement waar Zuid-Hollandse sleutelspelers uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden bijeenkomen. Het Diner vond plaats op een inspirerende locatie, namelijk het Depot Boijmans van Beuningen in Rotterdam. In samenwerking met de provincie Zuid-Holland, InnovationQuarter, de gemeente Rotterdam en de gemeente Den Haag organiseert de EBZ dit evenement één keer per jaar. Ook dit jaar was het een geslaagde editie, gekenmerkt door boeiende toespraken, waardevolle ontmoetingen en niet te vergeten een smaakvol diner.

Tijdens het diner werden inspirerende inzichten gedeeld door: Jaap Smit (EBZ-voorzitter en Commissaris van de Koning), Ludo Baauw (CEO van Intermax) en Jeroen van den Hoven (professor Ethiek & Technologie bij de TU Delft). De avond werd afgesloten met een bijzondere muzikale bijdrage van het trio Ponta Alberta, bestaande uit drie internationale studenten van Codarts: Renzo uit Uruguay, Rafael uit Portugal en Lydia uit Griekenland. Onze oprechte dank gaat uit naar de medeorganisatoren en de aanwezigen die hebben bijgedragen aan deze onvergetelijke avond!

In aanloop naar de verkiezingen

Vandaag vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. Voor realisatie van noodzakelijke economische en infrastructurele veranderingen heeft de EBZ de afgelopen jaren steun gekregen vanuit de nationale politiek en de Rijksoverheid. Het is belangrijk dat we verder investeren in vernieuwing en daarnaast innovatie niet opofferen voor opportunistische korte termijn doelen. We hopen dan ook in de komende jaren onze goede samenwerking met de nationale politiek en de Rijksoverheid voort te kunnen zetten, want we hebben elkaar hard nodig. Met het oog op de aankomende verkiezingen deelden drie sprekers hun verhaal.

Aan het woord: Jaap Smit over nationale opgaven 

De avond werd afgetrapt door Jaap Smit, EBZ-voorzitter en Commissaris van de Koning in Zuid-Holland. Hij benoemde dat in deze tijd van geopolitieke spanningen en transities behoefte is aan groot denken. Dat geldt ook voor onze provincie waar een aantal grote nationale opgaven speelt. Met de Groeiagenda Zuid-Holland dragen we als EBZ bij aan deze nationale opgaven. De Groeiagenda hebben we in 2021 opgesteld en is gericht op innovatie en vernieuwing in onze regio.

De nationale opgaven, zoals afgelopen donderdag geformuleerd door Jaap Smit zijn de volgende:

• Woningbouw: in dit gebied moeten in de komende tien jaar 250.000 woningen komen, meer dan 25% van de nationale woningbouwopgave.
• Brede Welvaart: Zuid-Holland heeft regio’s met laagste brede welvaart van Nederland
• Mobiliteit: de top-5 van de bereikbaarheidsknelpunten van Nederland bevindt zich in Zuid-Holland.
• Klimaat: Zuid-Holland is verantwoordelijk voor 1/3 van de nationale CO2-uitstoot.
• Strategische autonomie: Zuid-Holland is een provincie met een aantal sterke economische sectoren. Sleuteltechnologieën uit die sectoren zijn van groot belang voor de strategische autonomie van Nederland en de EU.

Met welke concrete doelstellingen draagt de Groeiagenda Zuid-Holland bij aan de oplossing van deze nationale opgaven?

• 40% van de nationale opgave voor CO2-reductie
• 15% productievere beroepsbevolking
• 25% van de nationale woningbouwopgave (250.000 woningen in tien jaar)

En tot slot: welke 3 kernboodschappen heeft Jaap Smit voor de nieuwe Tweede Kamerleden en het nieuwe kabinet?

1. Bezuinig niet op innovatieve fondsen; die verdienen zichzelf terug.
2. Als écht Elke Regio Telt, moeten we ook aandacht hebben voor de armste gebieden in Nederland, die liggen in de Randstad.
3. Koester de industrie met bijbehorende kennisnetwerken als drijvende krachten voor vernieuwing en innovatie.

Ludo Baauw aan het woord met een ondernemersvisie

De tweede spreker was Ludo Baauw, CEO van Intermax, een Rotterdams IT-bedrijf. Hij vertelde over het ontstaan van zijn bedrijf in de tijd dat er nog geen internet was. De uitdagingen waar hij als ondernemer tegenaan is gelopen, zoals regeldruk, personeelstekort, opportunisme en onvoorspelbaarheid. En de kansen die hij ziet op het gebied van vertrouwen en samenwerken, delen en accepteren en keuzes maken. Hij deed een oproep voor het benoemen van een Minister van Digitale Zaken en benadrukte tevens het belang van opleiden en internationaal talent voor bedrijven. Dit zou de nieuwe Tweede Kamer juist moeten stimuleren in plaats van afremmen.

Professor Jeroen van den Hoven over de kansen en bedreigingen van AI

De laatste spreker was Jeroen van den Hoven, professor Ethiek & Technologie aan de TU Delft. Hij vertelde over innovatie in de tijd van artificiële intelligentie. De bedreigingen die artificiële intelligentie met zich meebrengt, maar ook de kansen die het biedt voor bedrijven om op een verantwoorde manier te innoveren en voorbeelden van startups die dit al succesvol doen.

Met de waardevolle ontmoetingen nog vers in ons geheugen, kijken we terug op een geslaagde vierde editie van Het Diner in de ambiance van het Depot Boijmans Van Beuningen. We zijn dankbaar voor de bijdragen van sprekers Jaap Smit, Ludo Baauw en Professor Jeroen van den Hoven, die elk vanuit hun eigen expertise een verrijkend perspectief boden op de nationale opgaven en kansen voor innovatie. Met de verkiezingen in aantocht en een heldere focus op de toekomst, kijken we uit naar een volgende editie van Het Diner. Alleen samen kunnen we de uitdagingen van onze regio doorgronden. We hopen dat het momentum van deze avond leidt tot vruchtbare samenwerkingen die zullen bijdragen aan het vernieuwen, verduurzamen en versterken van de economie en het vestigingsklimaat in Zuid-Holland.

Goed te zien dat het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat het probleem van netcongestie onderkent en maatregelen neemt. Ook de netbeheerders onderkennen dit probleem. Om onze klimaatdoelen te halen is elektrificatie noodzakelijk en dat vraagt om netverzwaringen. Alle scenariostudies voor de komende jaren laten een significante groei van het elektriciteitsgebruik zien, zelfs als maximaal wordt ingezet op efficiëntiemaatregelen. De beschikbaarheid en betaalbaarheid van (groene) elektriciteit speelt een sleutelrol in de transitie van bedrijven van fossiele energie naar hernieuwbaar. Dit geldt met name voor de energie-intensieve industrie die moet opboksen tegen regio’s in de wereld waar energie (groen of niet) significant goedkoper is.

Versnelling van procedures en vergunningverlening is een goede zaak, niet alleen voor uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnetwerk, maar ook voor andere Daarom pleiten wij ervoor om dwingende maatregelen voor het bedrijfsleven hand in hand te laten gaan met de beschikbaarheid van groene elektriciteit. projecten die de energietransitie ten goede komen. We maken ons wel zorgen over de snelheid waarmee dat gaat. In andere sectoren, zoals de woningmarkt, blijkt dat versnellen soms niet zo snel gaat. Daarom pleiten wij ervoor om dwingende maatregelen voor het bedrijfsleven hand in hand te laten gaan met de beschikbaarheid van groene elektriciteit. Bedrijven belasten voor CO2 uitstoot, terwijl er geen alternatief voorhanden is, zal ten koste gaan van de economische bedrijvigheid en het vestigingsklimaat in de regio en in Nederland. Hierbij verwijzen we naar onze doelstelling rondom CO2-reductie – namelijk 40% van de nationale opgave – waar we ons samen met meer dan tachtig partners van de Groeiagenda Zuid-Holland hard voor maken.

“Als EBZ pleiten we ervoor om dwingende maatregelen voor het bedrijfsleven hand in hand te laten gaan met de beschikbaarheid van groene elektriciteit.”

In diverse media wordt gesproken over orthodoxe maatregelen op het gebied van de verplichting tot flexibilisering van grootverbruikers. Hier vragen we aandacht voor die bedrijfsprocessen, met name in de procesindustrie, met een zeer beperkt op- en afregelvermogen.

Het is dan ook zaak om realistisch te blijven in wat haalbaar is en wat het tempo van de energietransitie is, anders worden we geconfronteerd met een onbetaalbaar systeem en schade aan bedrijfstakken welke we in decennia hebben opgebouwd. We hebben ondernemingen nodig om te investeren in elektrificatie en daarvoor moet er wel verdienvermogen en perspectief op aansluiting zijn. Goed dat de overheid investeert in energiehubs, innovatie en andere maatregelen. Vanuit de Economic Board Zuid Holland vragen wij wel om oog te hebben en te houden voor het huidige en toekomstig verdienvermogen: zeker als het gaat om behoud van cruciale keten en ecosystemen. Wij roepen dan ook op om bij deze ingewikkelde transitie goed in gesprek te gaan met de regio’s en de bedrijven.

 

Als reactie op dit vandaag gepubliceerde artikel van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.